فونت اپن تایپ (Open Type)

OpenType یک ساختار فونت است که مشترکاً توسط Microsoft و Adobe بعنوان نسخه الحاقی فرمت TrueType شرکت Apple ساخته شده است. قلم های OpenType مجموعه بالقوه غنی از حروف چاپی را ارائه می‌کند که توانایی پشتیبانی چندین زبان را دارند.

Microsoft Windows هم قلم های TrueType و هم قلم های OpenType، و نیز قلم های موروثی PostScript نوع 1 را پشتیبانی می کند.

قلم های OpenType
مقیاس پذیر، شکل حروف حفظ می شود.

قلم های Bitmap
دندانه دار شده در اندازه های بزرگتر، مقیاس ناپذیر.

قلم های OpenType قلم های outline هستند. قلم های outline را می توان با حقظ شکل به هر اندازه دلخواهی درآورد (بر خلاف قلم های bitmap که برای یک اندازه و تفکیک پذیری خاص ساخته شده و ممکن است در اندازه های بزرگتر دندانه دار به نظر برسند).

OpenType همانند TrueType بر اساس سیستم Unicode ساخته شده است، سیستمی برای رمزگذاری همه نظام های نوشتاری جهان. قلم های OpenType بصورت بالقوه می توانند شامل هزاران کاراکتر باشند. این بدین معناست که یک قلم OpenType می تواند شامل چندین الفبا باشد (مانند لاتین، یونانی و اسلواک؛ یا کانجی و کانای ژاپنی و روماجی ژاپنی (برای استفاده ژاپنی ها). قلم های OpenType همچنین می توانند اصلاحات حروف چاپی مانند حروف کوچک حقیقی، سبکهای مختلفی از ارقام و مجموعه های گسترده ای از کاراکترهای جفت شده و تبدیل ها، و نیز مجموعه های کاملی از کاراکترهای نشان دهنده تاکید و علائم تفکیک کننده را شامل شوند. برنامه های مختلف، سطوح پشتیبانی مختلفی را برای همه ویژگی های OpenType دارا می باشند.

منبع: Microsoft

معایب فونت Tahoma

● فونت 10 تاهوما (رگولار) برای جوانان بسیار مناسب است اما برای افراد 40 سال به بالا مناسب نیست.
● خطِ کُرسی در پهنای باند فونت تاهوما (تقریباً) به نسبتِ 1 به 4 است، یعنی سه چهارم از پهنای باند در بالای خطِ کُرسی قرار دارد و یک چهام در پائینٍ خطِ کُرسی؛ لذا برای حروف لاتین، محدودیتی وجود ندارد چرا که همگی جز دمباله‌های حروف کوچکی مثل: { p - y - g - j } در بالای خطِ کُرسی قرار می‌گیرند؛
مثال:

ENGLISH - English

لذا (زیر خط) یا (underline) نیز نسبتاً در محل مناسبی واقع می‌شود؛
مثال:

ENGLISH - English

اما در خط فارسی یا عربی، اگر چه برای بخشهائی از حروف که در بالای خطِ کُرسی قرار می‌گیرند، محدودیتِ چندانی وجود ندارد لکن بخشهای پائینی بشدت محدود هستند بطوریکه سازندهٌ فونت، ناچار شده است نقاط (پ) و (یـ) را به بدنهٌ حروف بچسبانَد؛
مثال:

پیش بینی کن که فردا چون شوی؟ __ عقل اگر واپَس نهی، مَغبون شَوی.

کاملاً واضح است که نه فقط نقاط (پ) و (یـ) به بدنهٌ حروف نزدیک هستند، بلکه دیگر جائی برای کسرهٌ زیر آنها وجود ندارد. همچنین (زیر خط) یا (underline) که یکی از ملزومات نشانه گذاری لینک در صفحات وب است، چنان در بدنهٌ متن دخالت می‌کند که وب نگارانِ فارسی، این نشانهٌ قراردادی را به کنار نهاده و بازدید کنندگانِ وبسایتِ خود را با رنگی کردنِ عبارات، از وجود لینک، آگاه می‌کنند؛ نمونهٌ زیر، وضعیتِ (زیر خط) یا (underline) را در فونت تاهوما نشان می‌دهد:

پیش بینی کن که فردا چون شوی؟ __ عقل اگر واپَس نهی، مَغبون شَوی.

مشکلِ (زیر خط) یا (underline) در عربی و فارسی بقدری فاحش است که برخی مرورگرها مثل (فایر فاکس) آندرلاین‌های استاندارد را حذف می‌کنند و یک آندرلاین اختصاصی زیر فونتهای عربی و فارسی قرار می‌دهند تا این عیب را بر طرف کرده باشند. یعنی اگر شما از مرورگر فایر فاکس استفاده می‌کنید، (ممکن است) آندرلاین در سطرٍ نمونهٌ بالا را در جای مناسبی ببینید.

با این وصف ـ برای وب نگاران فارسی زبان ـ فونت تاهوما در قیاس با سایر فونتهای گلوبال، از همه بهتر است؛ همچنین با توجه به اینکه محاسن این فونت، بیش از معایب آن است، همهٌ فارسی زبانان جهان (در پهنهٌ وب)، به آن روی آورده‌اند؛ اما اگر شرکت ماکروسافت، همین فونت را با نام دیگری [جدا از فونت سیستمی] بسازد و پهنای باند و خط کرسیٍ آن را تغییر دهد و کاراکترهای فارسی و عربی و لاتینٍ آن را اصلاح کند، و آن را (بصورت Update) در اختیار همهٌ کاربران قرار دهد، مشکلٍ وب نگارانِ فارسی و عرب زبان، بکلی حل خواهد شد.

این کار، بس آسان است و ما (مردم)، خودمان می‌توانیم این کارها را به آسانی انجام دهیم؛ اما یک چیز هست که مانع پیشرفت و مانع خوشبختی ماست و آن هم (شیطان) است. شیطان بر ما مسلط است و اجازه نمی‌دهد که ما به شیوهٌ انسانی زندگی کنیم...
[اینجا جای این بحث نیست لذا بیش از این ادامه نمی‌دهیم...] لکن در جواب آنانکه به وجود شیطان معتقد نیستند و ما را به خرافه گرائی متهم می‌کنند می‌گوئیم: شما می‌توانید (شیطان) را چیزی شبیه به ویروس کامپوتری فرض کنید تا جنبهٌ خرافات نداشته باشد!...

به قلم سید عامر هاشمی
منبع: PCForS.com

چرا فونت تاهوما بهتر است؟

● این سطر با فونت 12 آریال رگولار نوشته شده است.
● این سطر با فونت 12 تایمز رگولار نوشته شده است.
● این سطر با فونت 12 ماکروسافت سانز سریف رگولار نوشته شده است.
● این سطر با فونت 12 تاهوما رگولار نوشته شده است.
● این سطر با فونت 10 تاهوما رگولار نوشته شده است.
● این سطر با فونت 8 تاهوما رگولار نوشته شده است.

چنانکه در فونتهای نمونهٌ بالا مشاهده می‌کنید، فونتهای آریال، تایمز و ماکروسافت، همه نا خوانا و نا مناسب‌اند اما فونت تاهوما تا حد زیادی ساده و خواناست. امروزه همه به این واقعیت پی برده‌اند که بهترین، و ساده ترین، و خواناترین، و مناسب ترین فونت برای نوشتن فارسی، بویژه در صفحات وب، فونت تاهوما است. حتی بسیاری از برنامه‌های نرم افزاری بین المللی مانند مرورگرها، فونت تاهوما را بعنوان فونت (پیش فرض) برای زبان فارسی تثبیت کرده‌اند؛ بطور مثال، اگر شما صفحات وب را با فونتی بنویسید که در سیستم کاربر موجود نباشد، مرورگر گوگل کروم، آن صفحات را با فونت تاهوما نمایش خواهد داد.
با این اوصاف، اگر می‌بینید که جستجوگر گوگل از فونت تایمز استفاده می‌کند، بیشتر به دو علت زیر است:
1 ـ طول نوشته‌های تایمز کمتر است.
2 ـ خط Underline تایمز درست در پائین نوشته‌های فارسی قرار می‌گیرد.
        در تصویر زیر، کاراکتر (س) از فونت (تایمز نیو رومان) و فونت تاهوما مقایسه شده‌اند:

چنانکه در تصویر بالا می‌بینید، (س) در تایمز نسبت به (س) در تاهوما نامتناسب است اما در عوض، خیلی بالاتر از خط آندرلاین قرار دارد؛ ضمناً کوتاه تر هم هست؛ ولی مهمترین تفاوت این دو، این است که کاراکترهای چسبان اول و وسط در تایمز یکسان هستند لکن کاراکترهای چسبان اول و وسط در تاهوما، هر یک جداگانه هستند.

در تصویر بالا، (تایمز) اولین کاراکتر (از راست) و بعدی (تاهوما)، و سایز هر دو یکسان است. ضمناً خطی که به رنگ آبی نشان داده شده، خط کرسی نیست بلکه آندرلاین است.

در تصویر زیر می‌بینید که چگونه در فونت تایمز، کاراکترهای (س) چسبان اول و (س) چسبان آخر، (بدون واسطه) به یکدیگر متصل می‌شوند:

و تصویر زیر نشان می‌دهد که خط آندرلاین، یکی از مهمترین نقاط ضعف فونت تاهوما است:

اما امتیاز فونت تاهوما این است که از سایز 8 تا 12 (رگولار) بصورت تک پیکسلی (و با یکی از چهار حالت: صفر درجه، 45 درجه، 90 درجه و 135 درجه درج می‌شود؛ و بطور کلی سایه ندارد. این امتیاز موجب می‌شود که این فونت بسیار خوانا و واضح باشد.
تصور می‌شود که این معجزه بطور اتفاقی رخ داده باشد زیرا بدنهٌ این فونت، در همهٌ سایزها، شکل معجزه آسای خود را حفظ نمی‌کند و این ایجاز فقط شامل سایزهای 8 تا 12 است:
در تصویر زیر (س) در فونت 12 رگولار تایمز با (س) در فونت 12 رگولار تاهوما مقایسه شده است:

توضیح اینکه این تصویر 9× است و سایز واقعی این فونت فقط یک پیکسل است.

■ ایجاز فونت تاهوما:

 گفتیم که: زیبائی کاراکترهای فونت تاهوما در سایزهای 8 تا 12 ، بیشتر شبیه به یک معجزه است زیرا فیگور واقعی آنها، بسیار بد قواره است؛ لذا تصور می‌شود این معجزه بطور اتفاقی رخ داده باشد زیرا بدنهٌ این فونت، در همهٌ سایزها، شکل معجزه آسای خود را حفظ نمی‌کند و این ایجاز فقط شامل سایزهای 8 تا 12 است؛ حال آنکه فونت همین سایت، از سایز 10 تا 200 ، شکل اصلی خود را حفظ می‌کند.
در تصاویر زیر، ابتدا فونت تاهوما و سپس، فونت رویا در شریط برابر مقایسه شده‌اند:

به قلم سید عامر هاشمی
منبع: PCForS.com

حمایت از ایران فونت

بسیاری ایران فونت را یک پدیده بسیار مناسب و مبارک می‌دانند. چرا که قبل از پیدایش ایران فونت هیچ مرجع فونت‌های جدید فارسی به روز و فعالی بطور دائم وجود نداشته است. هم اکنون ایران فونت به لطف خداوند و حمایت شما عزیزان توانسته است با ارائه جدیدترین فونت‌های فارسی و ارائه اطلاعات بسیار دقیق و مناسب درباره طراحی و استفاده از فونت فارسی موفق شده است که یک خلاء جدی را تا حدود زیادی پر کند. با توجه به اینکه ایران فونت یک سایت غیر انتفاعی است و وابسته به هیچ سازمان و ارگانی نمی‌باشد اگر تمایل دارید ایران فعالیت‌های رایگان خود را همچنان با قوت ادامه دهد از طریق موارد زیر می‌توانید از ما حمایت کنید. تا در مقابل بنر شما در بخش حامیان ایران فونت به همان مدت مشخص قرار گیرد.

کد	اندازه بنر (پیکسل)	مدت نمایش	محل نمایش	قیمت (ریال)
A	100x100	یک سال	تمامی صفحات	1,000,000
B	100x75	شش ماه	تمامی صفحات	500,000
C	100x50	سه ماه	تمامی صفحات	200,000

کافی است فقط هزینه را به حساب 0339277604000 (بانک ملی به نام علی سواری) واریز نمایید و سپس شماره فیش بانکی (درج شده به رنگ قرمز روی فیش) بعلاوه نام و نام خانوادگی و شماره همراه را به ایمیل [e-mail] ارسال نمایید.
یا اینکه به یکی از عابربانک‌های زیر انتقال دهید:

6037991435846245 (بانک ملی به نام علی سواری)
6273533100724617 (بانک تجارت به نام علی سواری)

سپس شماره کارت خود را بعلاوه ساعت و دقیقه واریز وجه و نام و نام خانوادگی و شماره همراه خود را به [e-mail] ایمیل کنید.
تا در روز کاری بعد بنر شما بعنوان حامی ایران فونت درج گردد.
انتقال وجه اینترنتی بانک ملی: https://epayment4.bmi.ir/MoneyTransfer
انتقال وجه اینترنتی بانک تجارت: https://pg.tejaratbank.net/paymentGateway/moneyTransferLogin

مبلغ مورد نظر:	تومان
پرداخت کننده:
ایمیل پرداخت کننده:
موبایل پرداخت کننده:
	از طریق کلیه کارت های عضو شتاب

 

توضیحات مهم:
    فرمت های مجاز بنر: jpg , gif , png
    تبلیغات گرافیکی را حتما در اندازه و حجم خواسته شده ارسال نمایید.
    نمایش کلیه آگهی ها 100% بوده و به صورت تصادفی یا رندم نمی‌باشد.
    تا 24 ساعت پس از درج بنر امکان لغو آگهی و بازگشت هزینه آن امکانپذیر است.
    آگهی‌ها می‌بایست مطابق با قوانین مصوب کشور باشد.
    طراحی آگهی‌های گرافیکی به عهده آگهی دهنده می باشد.

مصاحبه با مسعود سپهر در زمینه فونت و حومه!

نشانه های ملی، طراحی حروف، تالیف کتب در زمینه گرافیک، نشانه و... از فعالیت های مسعود سپهر است.
مسعود سپهر،  در سال ۱۳۳۵ در تهران بدنیا آمد.
وی فارغ التحصیل رشته ی "طراحی تایپوگرافیک، برنامه ریزی چاپ و تولید" از دانشگاه چاپ لندن است .
گفتگوی زیر بخش اول از گفتگویی بلند با وی می باشد که در آبان ماه سال گذشته صورت گرفته است.

شهاب اشتری/ ایمان رادعکس: امیر مولانا

آقای سپهر شما طراح فونت یکان هستید که یکی از موفق ترین فونت های طراحی شده در این سالها است؛ می خواهم به عنوان شخصی که تایپ فیس طراحی می کند و اوضاع گرافیک ایران را می داند، وضعیت طراحی حروف در ایران را ارزیابی کنید.

طراحی حروف در ایران، همیشه وضع بسیار نابسامانی داشته است. برای اطلاع شما باید بگویم که ما اگر فقط هشتاد یا نود سال است  حروفچینی می کنیم، به این دلیل بوده که تایپ فیس فارسی نداشتیم و حال آنکه  سیصد سال است که با چاپ سنگی کار می کنیم یعنی تمام کتاب ها و نشریه های ما با این روش به چاپ رسیده اند، و دلیل آن نداشتن تایپ فارسی بوده است؛ در حالی که از همان سه قرن پیش ارامنه در اصفهان حروفچینی می کردند و تایپ فیس به خط خود داشتند، چون زحمت کشیدند، پنجاه سال جستجو کردند تا خط و حروفچینی را وارد ایران کنند، ولی منحصرن برای خط ارمنی این کار انجام شد. به این ترتیب شاید ما یکی از قدیمی ترین کشور های جهان هستیم که درکشورمان حروفچینی داشتیم، در جلفای اصفهان و به دست ارامنه ایران؛ وهمزمان از این لحاظ یکی از عقب مانده ترین کشورهای جهان نیز هستیم چون کمتر از هشتاد سال است که حروفچینی داریم،  وعلت آن نداشتن قلم فارسی یا همان تایپ فیس است. در اوایل قرن بیستم سازندگان ماشین های لاینو تایپ و مونو تایپ تصمیم گرفتند تعدادی خطاط و خوشنویس و اهل فن را ببرند اروپا که با کمک آن ها بتوانند حروف عربی و فارسی را طراحی کنند تا بتوانند دستگاه های خود را به کشورهای عرب و فارسی زبان بفرستند، بنابراین پیشگامان  طراحی قلم برای ما  شرکت های بزرگ ساخت ماشین آلات حروفچینی بودند و تا آنجا که ما می دانیم از شصت یا هفتاد سال پیش افرادی عرب زبان ، مصری و یا لبنانی در استخدام آن شرکت ها بودند. ساخت قلم های خاص فارسی  از سی و پنج سال پیش و به سفارش شرکت هایی مانند "لاینو تایپ" و به درخواست "مجله سروش" و "روزنامه کیهان" آغاز شد و به ندرت طراحان گرافیکی پیدا شدند که راغب به طراحی قلم برای  زبان فارسی بودند و اولین مورد آن برای "روزنامه کیهان" طراحی شد. "روزنامه کیهان" دراین زمینه، از آن سال ها درحقیقت به طراحی فونت فارسی خدمت مهمی کرده است .

ما اگر فقط هشتاد یا نود سال است  حروفچینی می کنیم، به این دلیل بوده که تایپ فیس فارسی نداشتیم. ما سیصد سال است که با چاپ سنگی کار می کنیم در حالی که از همان سه قرن پیش ارامنه در اصفهان حروفچینی می کردند و تایپ فیس به خط خود داشتند.

طراح هایی برای ماشین های تحریر آی بی ام ، به چشم می خورند و اسامی طراحانی  (البته من حضور ذهن کامل ندارم)، مثل آقای احصایی و مرحوم  آقای حسین حقیقی به گوش می رسند که این قلم ها را طراحی کردند و تولید شد، حالا شما مقایسه کنید با صنعت چاپ در اروپا که از همان روز اول و با ابداع ماشین حروفچینی به دست گوتنبرگ طراحی حروف را هم شروع کرده  بود؛ باز هم برگردم به ارامنه ایران ، که فقط حدود  شش سال بعد از آمریکا در ایران اولین دستگاه حروفچینی را ساختند، یعنی ۱۶۱۰ میلادی که  متاسفانه فقط به ارامنه و خط ارمنی اختصاص داشت . ماشین آلات و فن آوری حروفچینی تا قبل از ورود نشر رومیزی و رایانه های امروزی، صنعت بسیار پیچیده و در انحصار چند شرکت بزرگ بود. کسی نمی توانست به راحتی برای آن صنعت طراحی فونت کند. حتمن باید جزئیات و استانداردهای آن ماشین ها را می دانست، که این عملی نبود، و بنابر این در بهترین حالت فونت یا طراحی حروف با توجه به برخی استانداردهای کلی هر دستگاه حروفچینی در یک کشور طراحی و توسط نمایندگان آن شرکت به خارج برده می شد و تحت نظارت دقیق طراح ساخته می شدو نهایتن پس از ساخت و پیاده شدن روی ماشین به رویت طراح می رسید که در آن مرحله کار اصلاحی چندانی هم بر روی آن نمی توانست انجام شود. طرح ها در اندازه بزرگ روی کاغذ در اختیار این شرکت ها نظیر "مونو تایپ" یا "مونو فوتو"، "اینترتایپ"، "لاینو تایپ" و در زمان های آخر "لاینو ترون" و یا کامپست قرار می گرفت و طی یک روند پیچیده صنعتی تولید شده آن ها، روی ماشین حروفچینی به ایران وارد می شد به این ترتیب فونت هایی که از ۴۰  سال به این طرف نیز هر چند انگشت شمار توسط طراحان ایرانی طراحی می شدند با اشکالات قابل توجهی روی ماشین های حروفچینی پیاده شده به ایران وارد می شدند. که غالبن خود طراحان آن نیز از آن ها رضایت کامل نداشتند و منتظر اعمال اصلاحات آن ها در ساخت های بعدی آن ماشین حروفچینی می ماندند. ولی متاسفانه شرکت های خارجی هم که قصد اصلی آن ها فروش دستگاه بود پس از فروختن آن به کشورهایی نظیر ایران علاقه ای به اصلاح یا رفع اشکالات قلم یا فونت ماشین خود از خود نشان نمی دادند،  و نا گفته نماند که بخشی از این جریان به علت آن بود که گفت وگوی لازم میان مصرف کنندگان محلی –ملی– این قلم ها و تولیدکنندگان خارجی آن ها برقرار نمی شد. و انتقاد ها یا کم بود و یا اصلن به گوش آن ها نمی رسید و این خود تاحدودی به خاطر وساطت یا دلالی بازرگانان داخلی که علاقه چندانی به انتقال نظرات بازار داخلی به خارج نداشتند، بود و به هر حال این بحثی طولانی دارد که جای آن اینجا نیست . البته این اتفاقی بود که در عموم کشورهایی که از الفبایی غیر از الفبای لاتین (رومی) استفاده می کردند، افتاد. تنها کار نسبتن مثبتی که برای ایران توسط شرکت های خارجی انجام شده آن هم با انگیزه فروش بیشتر دستگاه های خود، حروف یا فونت هایی که به همین ترتیب برای کشورهای عربی ساخته بودند را نیز با برخی حذف و اضافات وارد بازار ایران کردند و، صاحب آلبوم کوچکی از فونت های عمدتن عربی و به ندرت فارسی نصفه ونیمه طراحی شده شدیم؛  با این وصف همین مجموعه نسبتن کوچک قلم های فارسی-عربی دست مایه ای شد برای طراحان آماتور  فونت های فارسی در دوران نشر رومیزی رایانه ای در ایران، که بیشتر آن ها را اجراکاران گرافیک در استخدام شرکت های نرم افزاری داخلی تشکیل می دادند، تا به صورت تجربی و اغلب غیر اصولی فونت ها را وارد سیستم های نرم افزاری فارسی نویس کنند. انگیزه این شرکت های داخلی هم بیشتر، فروش بیشتر نرم افزار خود بود تا خدمت به خط و حروف فارسی در حروفچینی و رقابت شدیدی که بین آن ها بر سر قیمت و کسب سهم بیشتری از بازار بود مانع از توجه به کیفیت این حروف و مراجعه به طراحان گرافیک حرفه ای بود.

ساخت قلم های خاص فارسی  از ۳۵ سال پیش و به سفارش شرکت هایی مانند "لاینو تایپ" و به درخواست "مجله سروش" و "روزنامه کیهان" آغاز شد و به ندرت طراحان گرافیکی پیدا شدند که راغب به طراحی قلم برای  زبان فارسی بودند و اولین مورد آن برای "روزنامه کیهان" طراحی شد.
	نشانه دوسالانه گرافیک ایران/ اثر: مسعود سپهر

  در هر حال رایانه، طراحی حروف را آسان کرده است  خطوط محیطی یا Outline فرم را طراحی می کنیم و بی درنگ تبدیل می شود به فونت و می آید زیر  صفحه کلید و با کمک نرم افزارهایی با آن به اصطلاح  تایپ می کنیم؛ برای همین موج جدیدی از طراحی فونت  یا قلم راه افتاد اما این موج جدید در همان اول حرکت منحرف شد یعنی از دست طراحان  خارج شد، دلیل اش هم نداشتن بودجه برای کاراصولی بود. کار به دست شرکت های فروشنده  نرم افزار  و رایانه افتاد؛ آن ها هم کاری نمی توانستند بکنند مگر اینکه همان ده یا پانزده قلمی که بود را جمع کنند، بدون آنکه طرح قلم ها را درست  وارد رایانه کنند. هر کدام از این حروف را زیر ذره بین می بردید از "الف" های کج و ماوج کپی شده تا "واو" های تو پر و "خ"های سر گرد می دیدید  و این نشان می داد که ترسیم و کپی اساسن اشکال داشته است، در این سالیان طراحان ناراحتی وگله های خود را توانستند تا حدی  اظهار کنندو  مهندسان شرکت های وطنی یک مقدار دقت بیشتری صرف کردند، ولی باز هم کار جدید و تازه خیلی  به ندرت وارد سیستم حروفچینی  فارسی می شود.
طراحی حروف(فونت دیزاین) به هر حال برای خواندن است، برای آسان خواندن؛ در حالی که خوشنویسی یا هنر کالیگرافی به آسان خوانی توجه چندانی  ندارد. در زمان خوشنویسان معروف تاریخ ما مثل درویش عبدالمجید  و یا استاد کلهر که از ارکان  هنر خطاطی وخوشنویسی ما هستند، عجله ای در کار نبود و خواندن خیلی هم مهم نبود و کسی نمی خواست یک صفحه روزنامه را به سرعت بخواند. بیشتر می خواستند کتاب شعر بنویسند و هر از گاهی چند بیت بخوانند. من این مثال را ازمرحوم  ایرج جهانشاهی شنیدم، زمانی که می خواستند خط کتاب های درسی را در حدود سال های ۱۳۴۰ انتخاب کنند، «از اداره کل مربوط استعلام کردند که مردم پشت پاکت هایشان را به چه خطی می نویسند، نستعلیق یا نسخ؟ کسی که می نویسد و می خواهد مطمئن شود به  دست گیرنده برسد باید خوانا بنویسد و با اینکه عموم مردم متن نامه را با خط نستعلیق می نوشتند ولی نود و پنج درصد پشت پاکت را با خط نسبتن خواناتر نسخ می نوشتند، پس بنا را بر این گذاشتند که فونت یا قلم   کتاب های درسی به سبک  نسخ باشد چون مردم آن را راحت تر می خواندند، و می خوانند. امروزه هم خطی ابتدایی و راحت را بر اساس نسخ طراحی می کنند و در  کتاب های اول ابتدایی به کار می برند، از همان سال ها نستعلیق برداشته و خط ساده شدو روی پایه ثابتی قرار گرفت، تمام قلم ها یا فونت هایی که تا آن زمان طراحی شده بود، چه فارسی چه عربی، براساس همین انواعی از نسخ بود که کلیه مطبوعات از آن ها استفاده می کردند.

تنها کار نسبتن مثبتی که برای ایران توسط شرکت های خارجی انجام شده آن هم با انگیزه فروش بیشتر دستگاه های خود، حروف یا فونت هایی که به همین ترتیب برای کشورهای عربی ساخته بودند را نیز با برخی حذف و اضافات وارد بازار ایران کردند.
	نام نوشته روی جلد کتاب/ اثر: مسعود سپهر

بنابراین راحت خواندن، سریع خواندن و گم نکردن سر سطر، یکی از مهم ترین دغدغه های یک طراح فونت است؛ اگر سوال شود که آیا ما باید از خوشنویسی الهام بگیریم و یا خوشنویس باشیم؟ جواب بنده این است که نه! باید از خط خوانا و رایج زمانه الهام بگیریم.
همانطور که یک طراح فونت اصالتن آلمانی مثل RUDOF KOCH  و یا HERMAN ZAPF می تواند با توجه به حالت ها و صورت های کلی حروف فارسی یا هندی یا روسی یا عربی مشکلات فرمال یا صوری طراحی فونت را برای این زبان ها حل کند و قلم های نسبتن خوبی برای آن ها طراحی کند. یک طراح فونت ایرانی هم باید بتواند همین کار را بکند و تسلط او به طراحی گرافیک تعیین کننده است که البته در کنار دست یک چنین طراحی وجود شخصی که به فرهنگ بومی و عادت های خواندن و نوشتن مردم یک منطقه از دنیا آشنا باشد لازم است، ولی این شخص اگر ویراستار کتاب و یا نمونه خوان قابلی به آن زبان باشد گاهی به مراتب موثرتر از یک خوشنویس یا خطاط است. شما اول به عنوان طراح گرافیک و بعد به عنوان طراح حروف یا فونت باید با الفباهای رایج یک منطقه به طور کلی آشنا باشید، این بدیهی است آشنایی شما با صورت های الفبایی مشابه و بعضن در جزئیات متفاوت یک منطقه و نگاه کردن دقیق به این مجموعه که به طور کلی از یک الفبا استفاده می کنند مهم است، شناخت  شما از فن آوری و ابزار طراحی فونت هم بسیار مهم است ولی در این فرم ها هیچ راز و رمز یا فوت کوزه گری پنهان و نهفته نیست و چیزی از نظر یک طراح فونت از هر ملیتی که باشد به عنوان یک طراح گرافیک پنهان نمی ماند. گاهی حضور قوی نقطه نظرهای فوق هنرمندانه و گاه خود پسندانه هنری، بعضن خوشنویسانه، در طراحی فونت حتا می تواند ایجاد اختلال بکند، چون این دیدگاه ها گاه به عادت های رایج خواندن و نوشتن مردم توجه کافی ندارد.  به نظر من نیازی نیست که طراح فونت، خوشنویس باشد ولی لازم است که به طراحی الفبا و خطوط رایج بین مردم توجه داشته باشد و از همه چیز مهم تر این است که طراح فونت سال ها کار کند، چون فونت چیزی است که حتا طراحی یک واحد از آن هم طول می کشد تا به نتیجه و پختگی لازم برسد وهمچنین باید مورد استفاده  مردم قرار بگیرد، تا با آن کار کنند که اشکالاتش پیدا شود و دوباره برگردد و اصلاح شود. هیچ یک از طراحان خط بزرگ دنیا  با  اولین یا دومین خط  یا فونت زندگی شان به شهرت نرسیده اند و آن چیزی که باعث شهرت طراح خط "هلوتیکا" شد، این بود که طراح، ده فونت دیگر هم پیش از آن طراحی کرده بود و هیچ یک از قلم های قبلی اش شهرتی نداشت و مورد استفاده چندانی هم قرار نگرفت. در کل هیچ کدام از خطوط معروفی که ما در رایانه خود داریم مثل "تایمز"، اولین طرح یا حتا دومین و سومین کار طراح اش نبوده است . برای طراحی یک فونت عالی زمان طولانی باید صرف شود؛ بارها، دوباره و دوباره طراحی و به اصطلاح REDESIGN شود تا به نتیجه مناسب برسد. اما هیچ یک از ما طراحان در ایران نتوانسته ایم این زمان را برای طراحی هایمان بگذاریم، شاید  چون بودجه ای به این کار پر ارزش تعلق نمی گرفته است. یک یا دو خط را با عشق طراحی می کنیم و به زحمت آن را می فروشیم که  مقدار بسیار ناچیزی از آن زحمت به امور زندگیمان  برمی گردد و دیگر این کار را کنار گذاشته ایم و بعد هم  مشتری دیگری برای آن کار سراغمان نیامده است . 

رایانه، طراحی حروف را آسان کرده است.  خطوط محیطی یا Outline فرم را طراحی می کنیم و بی درنگ تبدیل می شود به فونت و می آید زیر  صفحه کلید و با کمک نرم افزارهایی با آن به اصطلاح  تایپ می کنیم؛ برای همین موج جدیدی از طراحی فونت  یا قلم راه افتاد اما این موج جدید در همان اول حرکت منحرف شد یعنی از دست طراحان  خارج شد و به دست شرکت های فروشنده  نرم افزار  و رایانه افتاد.

مشکل عدم تامین بودجه است؟
بله مشکل اصلی نبودن بودجه است و حتا اگر بخش خصوصی بودجه نمی گذارد، بخش فرهنگی، پژوهشی و علمی که برای دولت کار می کند باید برای این کار بودجه بگذارد، حالا ممکن است بخش ریاضیات دانشگاه تهران این بودجه را بگذارد، تا بتواند کتاب های علمی و ریاضی با قلم و حروف خوب چاپ کند، ممکن است بودجه از وزارت علوم تخصیص داده شود و یا از سازمان برنامه. حرکت خوبی که می شود انجام داد، طراحی یک فونت خوب فارسی برای اینترنت است که بتواند با خط "تاهاما"ی عربی که در رایانه خوانا نیست مقابله کند، البته در این بازارِ شلوغ قلم ها، کسانی تحقیق می کنند تا اطلاعاتی جمع آوری بشود ولی به هر صورت طراحی فونت  کاری است زمان بر که سرمایه می خواهد. شرکت های خصوصی ما تولید کننده ماشین آلات نیستند، مثلن وقتی شما یک دستگاه "hp" می خریدید با آن چهل فونت لاتین می آمد، امروز شاید  هشتاد تا، ولی ما هیچ وقت تولید کننده دستگاهی نیستیم که بیاییم با انگیزه  تولید آن دستگاه و یا ماشین آلات صنعتی چهل تا فونت طراحی کنیم. شرکت های تولید نرم افزار به ذوق فروش نرم افزارهایشان که قیمت های خیلی پایینی هم داشت باید یک مقدار فونت می داشتند که این نیاز را هم با کپی کردن یا عوض کردن نام آن ها مثلن از  دمشق و بغداد و قاهره به تهران و رامسر و آبادان  برطرف می کردند، چون وقتی سرمایه ساخت یک نرم افزار بسیار کم  است چقدر سرمایه می توان برای کارهای جانبی صرف کرد؟! می توان یا نمی توان را کاری ندارم ولی می دانم که صاحبان سرمایه چنین سرمایه گذاری نمی کنند و به همین دلیل امید ما فعلن به بخش دولتی است که بیاید کار ها را به استاندارد مطلوب برساند!

راحت خواندن، سریع خواندن و گم نکردن سر سطر، یکی از مهم ترین دغدغه های یک طراح فونت است؛ اگر سوال شود که آیا ما باید از خوشنویسی الهام بگیریم و یا خوشنویس باشیم؟ جواب بنده این است که نه! باید از خط خوانا و رایج زمانه الهام بگیریم.
	نشانه نوشته  یزدگل/ اثر: مسعود سپهر

آقای سپهر حالا کمی برگردیم عقب تر، درباره ی ورود ماشین آلات حروفچینی به ایران گفتید و فرمودید در سال ۱۶۰۴ صنعت حروفچینی در  آمریکا ظاهر شده  چرا همان اتفاق در ایران رخ نداد؟ یعنی از لحاظ روحی احساس نیاز نبوده، یا چه اتفاقی افتاده که این مسئله انقدر کمرنگ شده است؟ چون ما تازه به تکاپو افتاده ایم!
بله ما با اختلاف حدود۵-۴ سال بعد از آمریکا ماشین حروفچینی درایران داشتیم؛ این تحقیق مرحوم آقای اسماعیل رائین  بود که من از این مقایسه  بسیار خوشم آمد که ما یکی از اولین  کشورهای خارج از اروپا هستیم که دستگاه حروفچینی داشتند ولی با حروف و فونت ارمنی و سیصد سال طول کشید از آن تاریخ، که در تبریزِ آذربایجان، اولین دستگاه حروفچینی فارسی در "باسمه خانه طیبو گرافی"  تاسیس بشود! یعنی چیزی در حدود سه قرن!

طبق تحقیق آقای رائین (اولین چاپخانه های ایران – اسماعیل رائین )، ما بعد از آلمان یازدهمین کشور دنیا بوده ایم که به همت  ارامنه حروفچینی کرده ایم، درست یک قرن بعد از آلمان این اتفاق در کشور ما هم افتاد،  به دست کشیش ها یی که می رفتند کتاب هایشان را در آلمان و فرانسه وایتالیا و ... چاپ کنند، این صنعت را یاد می گیرند و همه چیز آن را به ایران منتقل می کنند و همه چیز را در ایران می سازند.

آقای سپهر لطفن داستان شکل گیری typeface یکان را برای ما بگویید.
من کار حرفه ای ام را در ایران  در سال ۱۳۵۹ شروع کردم،(وقتی که پس از چهار سال تحصیل و ۲ سال کار از اروپا به ایران برگشته بودم) و مثل همه طراحان گرافیکی که به ایران می آمدند  علاقه بسیاری به خط "هلوتیکا" داشتم که در همه جا، بیلبوردها و استندها استفاده می شد و خط مشابهی در تایپ های ایرانی نمی دیدم، جز چیزهایی مشابه آن که با لتراست تولید و توزیع می شد و طراحی مناسبی نداشت. ولی همه ما  که در آن زمان از این حروف استفاده می کردیم، درواقع حروفی سنگین و سیاه بودند، دو یا سه نوع از این نوع تایپ در ایران بود ولی من دوست داشتم در آتلیه ام چیزی شبیه به "هلوتیکا" داشته باشم، از آنجایی که تحصیلات گرافیک ام را در اروپا گذرانده  بودم و استاد  طراحی حروف من آقای فردریک  لمبرت  بود که  تایپ های بسیار مهمی را در دنیا به زبان های مختلف  طراحی کرده بود، به من نوشتن خط نستعلیق را یاد داد، قلم خوشنویسی هم که نداشت دو تا مداد را در دست می گرفت، "م"، "الف"، "ط" و "ه" می نوشت. او به من یاد داد که چطور می شود از واحدهای اصلی الفبا فرم استخراج کنیم ولی این کار درسال۱۳۵۷ قطع شد و از سال ۱۳۵۹ که من در ایران بودم چیزی برایم نمانده بود  جز پروژه های ناتمام و واحد هایی که با آقای لمبرت گذرانده بودم و ناقص مانده بودند و کسان دیگری هم که در اطراف خودم می دیدم، جواب مشخص و قطعی برای من نداشتند .

مشکل من داشتن یک خط مونو لاین یا یکسان از نظر ضخامت خط بود  که ضخامت متغیر نداشته باشد و با خط کرسی های نزدیک به هم و ملاک های حروفچینی طراحی بشود، چون ما در حروف فارسی باید یک جایی برای اعراب بگذاریم مثلن اگر بالای حرف "کاف"، " و " بیاید ما باید این محل را از پیش نگه داریم، باعث می شود که فونت چهارده پوینت ما خیلی ریز به نظر بیاید، یا شاید میزانی که حرف "گاف" می رود بالا از نظر خوشنویسی تعیین شده باشد ولی در حروفچینی این میزان باید به حداقل ممکن تقلیل پیدا کند، آنقدر که ارتفاع "ر"  و "گاف" بالا رفتگی و پایین رفتگی زیادی پیدا نکنند.

 
خطوط تزئینی بود که برای تیتر پوستر یا جلد کتاب طراحی شده بود، مثل آثار شادروان استاد ممیز که طراحی کرده بودند؛ من خیلی دلم می خواست پوستر هایی که ایشان با خطوط تزئینی طراحی کرده را به شما نشان بدهم مثلن  پوستری که با کلمه ملکوت نوشته شده، این ها را می دیدم زیبا، ایرانی و در عین حال نو بودند، ولی مشکل من داشتن یک خط مونو لاین یا یکسان از نظر ضخامت خط بود  که ضخامت متغیر نداشته باشد و با خط کرسی های نزدیک به هم و ملاک های حروفچینی طراحی بشود، چون ما در حروف فارسی باید یک جایی برای اعراب بگذاریم مثلن اگر بالای حرف "کاف"، " و " بیاید ما باید این محل را از پیش نگه داریم، باعث می شود که فونت چهارده پوینت ما خیلی ریز به نظر بیاید، یا شاید میزانی که حرف "گاف" می رود بالا از نظر خوشنویسی تعیین شده باشد ولی در حروفچینی این میزان باید به حداقل ممکن تقلیل پیدا کند، آنقدر که ارتفاع "ر"  و "گاف" بالا رفتگی و پایین رفتگی زیادی پیدا نکنند، تنها خطی که نزدیک به این معیار ها طراحی شده بود خطی بود که آقای محمد رضا بقاپور طراحی کرده بودند و در آن زمان، اسمی نداشت و در تابلوهای راهنمایی و رانندگی استفاده می شد و ما امروز به نام خط "ترافیک" می شناسیم. من قبل از اینکه آقای بقاپور را ببینیم کارشان را دیدم، کاری که می شود گفت نعل به نعل بر اساس خط نسخ طراحی شده است، و باز هم گردی دندانه ها با معیاری که می خواستم روی بالارفتگی ها و پایین رفتگی ها کار کنم فرق داشت و آنچه که می خواستم نبود. هنر "هلوتیکا" هم در همین است که شما در هر سایز که بخواهید می توانید با آن کار کنید، ولی برای تابلوهای راهنمایی و رانندگی خوب بود. تنها وجه اشتراکی که من با خط آقای بقاپور احساس می کردم در طراحی مونولاین بودن  فونت  "ترافیک" بود. شاید هم ایشان می خواست به یک خطی شبیه به "هلوتیکا" در فارسی برسد ولی کلن از گردش های قلم نسخ استفاده کرده و تعجب می کنید که چرا جزییات خط نسخ را برای سهولت خواندن از کارش حذف نکرده است، ولی تنها کسی بود که تمام دوران کار و حتا  بازنشستگی خودش را روی طراحی این خط گذاشت.  این گذشت تا برخورد کردم به خط های بسیار قدیمی تر از این، به نام خط "دین دبیره"، که به طور مونو لاین نوشته شده بود و من در کتاب هایی که اقلیت های دینی منتشر کرده بودند دیدم، و شخصن دوست داشتم که این خط شبیه به خط دین دبیره بشود و من روی آن خط کار کنم؛ چون بالارفتگی و پایین رفتگی نسبتن کمی داشت.
خط "دین دبیره" برای من خیلی خوش آیند بود و تصمیم گرفتم تکه تکه آن را طراحی کنم و کنار هم بگذارم و در آتلیه استفاده کنم. در دفاتر و ادارات آن زمان  دستگاهی به نام "دایمو" وجود داشت، دستگاهی کوچک بود که منشی ها از آن استفاده می کردند و مثل تفنگ فشار می دادند، نواری از آن خارج و نوشته می شود، این دستگاه دایمو اصلن باید با خط مونولاین کار کند چون یک نوار پلاستیکی دارد که سوزن را پرتاب می کند به همان نوار و سوراخ اش می کند و آن را هل می دهد جلو و سفید می کند و من برای همین دستگاه "دایمو" یک نسخه  از همین خط را طراحی کردم که البته بعد از چند سال تولید هم شد. ولی دیگر وقت استفاده از دستگاه "دایمو" داشت می گذشت. همین کار به من دل و جرات داد که خطی بر اساس همان "دین دبیره" کار کنم، از بخشی ازآن  که به خط عربی یا همان فارسی خودمان می خورد استفاده کردم و در همان زمان تصادفی رخ داد و من با یک کتیبه بزرگ "بقعه پیر بکران"  برخورد کردم کتیبه ای با خط درجه یک کوفی بنایی؛ که متن بسیار طولانی در یک مساحت بسیار بزرگ به این کتیبه اختصاص داده شده است، حدود۵/۳ در ۵/۳ متر که همه به خط کوفی بنایی نوشته شده است. کوفی بنایی، خطی که اجبارن باید مونو لاین باشد و ضخامت آن تغییر نمی کند چون باید بتوانند این حروف را با آجر بچینند تا اسامی مقدس را در بدنه بنا ها بسازند وهمه زوایا در آن نود درجه است. در همین جا،در آتلیه خودم، یک آشتی بین این خشکی نود درجه های "کتیبه پیر بکران" و "خط دین دبیره" صورت گرفت. شاید نتوانم منظور حرفم را به شما برسانم ولی خطی از آب در آمد که من خیلی جدی آن را دنبال کردم و از همین خط در طراحی بعضی از بیلبوردهایی که آن زمان آقای کاتوزیان در تهران راه اندازی کرده بودند، استفاده کردم و کارهای خوبی شدند. حتا یک شرکت خارجی از من خواست تا برای طراحی لوگوی فارسی اش استفاده کنم. ولی چون هنوز فونت نشده بود و هنوز فقط خصوصیات قلم را داشت، کم کم آن را طراحی می کردم؛ بعضی از همکاران به  تناسباتش ایراد می گرفتند، در "کتیبه پیر بکران"، حروف به خصوص حرف "ی" خیلی کوتاه و فشرده  هستند یعنی در تمام خطوط کوفی بنایی حروف نسبتن ارتفاع کمی دارند واگر به خطوط دیگر فارسی نگاه کنید تفاوتش را می بینید و اگر شما این مدل حرف "ی" را بنویسید همه می گویند، غلط است. یعنی می گویند "ی" که روی خودش می چسبد درست نیست  ولی به محض اینکه به حرفی می چسبد قابل قبول و هضم می شود، چون گردش اضافه این حرف باعث بیشتر شدن ارتفاع حرف در این کتیبه می شد، به اجبار باید حذف می شده است. بعد هم شرکت APPLE  ایران و گفت نسخه اورژینال آن را می خریم. باز هم بر حسب تصادف که من با یکی از مدیران این شرکت آشنا بودم، آن ها خط را برداشتند و بردند آمریکا، و به آن کد دادند و استانداردهای خودشان را دادند. و از همه چیز مهم تر هزینه آن را تمامن پرداخت کردند و مرا به یک سفر آموزشی تکمیلی برای سیستم فارسی و عربی خودشان به فرانسه دعوت کردند. این شد که خط یکسان مطلوب اولیه با حذف "س "  از آن برای کوتاه کردن نام به وجود آمد و کم کم روی در و دیوار و تابلوهای شهر پیدا شد. در آن مدت زمان این بهترین چیزی بود که توانستم بسازم. ولی اگر باز هم به صورت جدی  دست به طراحی حروف  ببرم سعی می کنم این فاصله را از این هم کمتر کنم، البته بعضی فرم ها نیز احتیاج به بازسازی و شما اگر بخواهید در یک فایل ۶۰۰  Dpi فونتی را خروجی بگیرید که سه پوینت باشد هیچ تایپی را نداریم که پس از خروجی  خوانا باشد ولی اگر با یکان خروجی بگیرید حتا با ۳۰۰ DPI هم  به نتیجه می رسید، به همان دلیل آن که ارتقاع کلی خط  کاهش یافته و دندانه ها درشتی و وضوح بیشتری پیدا کرده اند. 
 
 Bold یا  Medium؟ یعنی ضخامت آن هم تغییر زیادی ندارد...
منظور من در طراحی یکان همان medium  بوده است.  من Bold را امتحان نکرده ام چون چند بار دست خورده، ولی الان روی کاغذ معمولی به اندازه ۳ یا ۴ پوینت  خروجی بگیرید و با ذره بین نگاه کنید کاملن واضح و خوانا است چون۳ پوینت یکان در واقع برابر است با ۷پوینت  فونت های دیگرفارسی. البته آن زمان که یکان منتشر شد، پرینتر ها  ۳۰۰Dpi بودند ولی امروز قدرت تفکیک پرینتر ها خیلی بهتر شده است. شما همیشه می توانستید حروف لاتین را با اندازه  ۳و ۴ پوینت خروجی بگیرید واضح ولو  آنقدر ریز  که نشود خواند، یکان درست مثل حروف لاتین در اندازه بسیار ریز واضح  است. خواندنش هم به خاطر ریز بودن ۳ پونیت  سخت است ولی هیچ کدام از فضاهای منفی پر نمی شود. به خاطر همان توجه و تطبیق به ماتریس یا جدول کشی یا گرید(Grid)   بسیار ریز و کاملن عمودی و افقی بودن چا پگرها و استفاده از زوایای کاملن عمودی و افقی آن هاست . در طراحی یکان این سازگاری بسیار تعیین کننده است. مهمترین بخش های حروف یکان در چاپگرهای لیزری، دست نخورده و سالم می ماند در نتیجه خروجی به اصل طرح خیلی نزدیک است و بخاطر دلایل فنی دیگر سرعت خروجی آن هم بیشتر است. درحال حاضر روش هایی هست که می شود قوس ها و زوایای ظریف را  هم هدایت کرد یا به اصطلاح  hinting  به آن اضافه می شود؛  hinting  می دهند ولی وقتی خروجی می گیرند خروجی حروف دقیق است ولی سرعت آن در متون زیاد کم می شود. "یکان" احتیاج به hinting  زیادی ندارد. و به طور کل در خطوط خوب مثل "هلوتیکا" هم  همین طور است  در خیلی از این فونت های قشنگی که از عربی و مصری کپی شده، آنقدر که ضخامت های متغیر دارد و گردش ها و زوایای دشوار دارد وقتی سرعت خروجی را اندازه می گیرید، زمان آن چند بار بیشتر از حتا قلم "تایمز" است در خط "تایمز"(لاتین)  خواهید دید که این hinting  ها سرعت را نسبت به "هلوتیکا" کند می کند. ولی "یکان" با استاندارد خطوط ساده بین المللی همخوان است.

برخورد کردم به خطی به نام خط "دین دبیره"، که به طور مونو لاین نوشته شده بود و من در کتاب هایی که اقلیت های دینی منتشر کرده بودند دیدم، و شخصن دوست داشتم که این خط شبیه به خط دین دبیره بشود و من روی آن خط کار کنم؛ چون بالارفتگی و پایین رفتگی نسبتن کمی داشت. خط "دین دبیره" برای من خیلی خوش آیند بود و تصمیم گرفتم تکه تکه آن را طراحی کنم و کنار هم بگذارم و در آتلیه استفاده کنم.
	پوستر تبلیغاتی برای معرفی فونت یکان

یک سال بعد از "یکان"، طراحی حروف جدیدی را  به من سفارش دادند که اسم اش شد "آموزه"، اصل اولیه آن متعلق به دستگاه از رده خارج شده ای بود، از دستگاه های "لاینوترم"، شاید مدل ۳۰۳ که برای کتاب های درسی  حروفچینی می کرد قلم بدی نبود ولی  مشکلاتی داشت و به هرحال  کتاب های درسی را باآن حروفچینی می کردند و از من خواستند که همین قلم را با  مشخصات جدیدی برای کتاب های درسی جدید طراحی مجدد(Redesign) کنم نه اینکه همان خط کپی شود؛ بلکه می خواستند طراحی آن فشرده تر باشد و جای اعراب درآن  در نظر گرفته شده باشد چون در دروس عربی استفاده از اعراب زیاد است ودر ریاضیات و علوم نیز به علائم خاص باید توجه می شد، در این فونت  کشیدگی نباید  به کار برود و  این مشکل قبلن هم وجود داشت چون اگر کشیدگی نمی دادند فاصله کلمات  برای میزان کردن سطرها در کتاب بیشتر می شد. بر اساس همان خط، یک فونت ساخته شد. طراحی فونت بازسازی و اصلاح شده جدید  هفت ماه طول کشید و در این مدت  با گروه ویراستاران و محققان سازمان کتاب های درسی  در ارتباط بودم. به دفعات  به آنجا می رفتم و بر می گشتم که تغییرات و پیشنهادات جدید و لازم را به کار می گرفتم. جای تعجب است که از آن زمان تاکنون هنوز این فونت از سازمان کتاب های درسی و نشریات وابسته آن بیرون نرفته است.  تمام کتاب ها و مجلات ونشریات داخلی شان و تمام کتاب های مدارس  را هم با همین قلم  حروفچینی می کنند. توجه داشته باشید که  کشیدگی برای justify  کردن سطرها در این خط اصلن وجود ندارد. فاصله گذاری ها و ارتفاع ها بسیار تغییر کرده، اگر اروپا بودیم می گفتم صد در صد یک خط جدید است ولی ما در اینجا خیلی با احتیاط تر این حرف را می زنیم چون در اروپا هر خطی بر اساس یک خط قدیمی تر ساخته شده و همه این را می دانند و این خط هم بر اساس یک خط سی سال پیش ساخته شده است. می بینید که در کتاب های درسی به طور مثال، حروفچینی ریاضیات ما هیچ مشکلی ندارد چون برای تمام منظورهای علمی طراحی شده است  علائم ریاضی آکولات ها و علائم اختصاری ریاضی بسیار ریز در آن وجود دارد. با این حال این خط کارایی لازم در این زمینه را دارد ولی اینکه بگویم بدعتی در فرم گذاشته ام، نه! فقط یک  فونت بود که همه چیز آن بر اساس نیاز های سفارش دهنده تنظیم شده است. نام این فونت قلمی " آموزه " است.
 
آقای سپهر شما چه شیوه ای را برای طراحی فونت استفاده می کنید؟ اگر می شود از شکل گیری ایده اولیه تا اتودها و کار نهایی را برای ما توضیح بدهید.
به نظر من ابتدا باید از یک قلم یا یک فونت موجود  شروع کرد در واقع از یک جایی که خوشتان می آید شروع کنید.
شاید همه هنرها همینطور باشد شما از یک مبنا و یا یک قلمی خوشتان می آید، ولی مطمئنن ذائقه شما چیزهای دیگری هم می خواهد، مبنای این کار همین است من نمی خواهم این مطلب را تعمیم بدهم یعنی تحلیل هایی هست در تفکر Postmodern که می گوید اصلن  original یا بی بدیل مطلق وجود ندارد. هیچ خلقت هنری به صورت ابتدا به ساکن وجود ندارد، یعنی اگر خطوط پیشین نبودند من اصلن نمی توانستم کاری انجام بدهم ولی به طور عموم، طراحی خط به این شکل است که پله ای بر روی مبنای گذشته ایجاد می شود مثلن ممکن است که شما خط "نیریزی" را برای قرآن ببینید و از آن خوشتان بیاید  بعد هم می آیید با خط "نیریزی" کار می کنید مختصاتش را درمی آورید و می بینید که این حرف اصلن برای حروفچینی مناسب نیست. می آییم و برایش معدل پیدا می کنیم و یا می بینیم که ارتفاع حروف الفبا بی دلیل  کم و زیاد شده است و یا اشکال  حروف چسبنده اش را بررسی می کنیم. از اینجا با خط "نیریزی"، یک قلمی به وجود می آید که کار کردن با آن به مراتب آسان تر است  و روی کاغذ به راحتی چاپ می شود ولی قبل از هر چیز شما اول باید بدانید که چه می خواهید! تا بتوانید آن خواسته را براورده کنید. هنگامی که یک فونت را ساختید نباید از تفاوت بسیار زیادی که با ایده شما دارد تعجب کنید، ممکن است شما از یک کتیبه هنری خوشتان بیاید و یا ممکن است از خط یکی از دوستانتان خوشتان بیاید یا یک فونت معین عربی مثل "بدر"، "یاقوت" که قلم های خوبی هستند مبنای کار خودتان قرار دهید.

 پس یعنی پیش زمینه می خواهد؟
بله پیش زمینه می خواهد، طراحی فونت جدید یک پله است بالا تر از پله های قبلی. ممکن است حروف پاکستانی ببینید که حروف  را خیلی چاق و چله نوشته و پدر بزرگ و مادر بزرگ شما که چشمان ضعیفی دارد می گوید من این خط را راحت می خوانم و شما فکر کنید که چه حروف و قلم زشتی است ولی یک حسن دارد که پدر بزرگ یا مادر بزرگ من خیلی راحت می تواند آن را بخواند پس می آییم از یک جایی شروع می کنیم، به هر حال من اینطوری می توانم شروع کنم.
اساسن مهم نیست که از چه چیز دارید استفاده می کنید ولی آنچه که اهمیت به سزایی در طراحی فونت دارد انتخاب نقاط کلیدی آن خط است. مثلن نقاط کلیدی خط فارسی، ویژگی های  حروف "نون" ،"دال" و"الف" است. هفت یا هشت بخش یا حرف  کلیدی دارد و ما  وقتی می خواهیم یک فونت را طراحی کنیم با طراحی این چند بخش  سعی می کنیم کل فونت را بسازیم. بعد به صورت پازل آن ها را در کنار هم می گذاریم و از اینجا به بعد هم از رایانه کمک می گیریم و دسن (outline) حروف را در برنامه های طراحی حروف می بینیم و کنار هم می چینیم که اشکالاتش را رفع کرده تا بتوانیم آن را تایپ کنیم. می توانید از هر حرف به همین طریق، حروف دیگر را مشتق کنید و سعی کنید تکه های اصلی فرم محدود و منفرد باشد، و به این ترتیب  مثل یک ساختمان آجر به آجر یک قلم ساخته می شود و برنامه های رایانه ای این معجزه و یاری را انجام می دهند که ببینیم این فرم ها به هم می خورند یا نه؟ ابزاری نیست که شما بتوانید برایش جایگزینی پیدا کنید. صد درصد باید از این ابزار استفاده کنید مثل اینکه الان وقتی می خواهید بروید مسافرت به جای هواپیما با کالسکه بروید و یا گاری به جای اتومبیل! جمله ها را می شود در مراحل بعدی به صورت پاراگراف کنار هم چید و فاصله های آن را کم یا زیاد کرد خروجی های متعددی از کار گرفت، فیلم گرفت، روی  کاغذ پرینت کرد، نگاه کرده و از مردم نظر سنجی کنیم از همه اقشار(کم سواد و بی سواد)، خوب است که قبل از طراحی حروف هدفی هم داشته باشیم یعنی بدانیم که برای چه قشر و گروه سنی و با چه میزان از سواد، کار می کنیم این خیلی خوب است که ما از ابتدا تصویری از این هدف در ذهنمان داشته باشیم. دایره المعارفی در حال چاپ است که از قلم های مختلف تشکیل شده است، و در کتاب های داستانی معمولن از یک قلم استفاده می شود باید فکر کرد  کدام فونت برای چه کاری خوب است؟ برای خواندن در شب و با چراغ خواب خوب است یا برای خواندن در حرکت؟ خوب است که طیف مخاطبان را در ذهن داشته باشیم.

سوال: کاراز ابتدا یعنی ایده ابتدایی تا کار نهایی چقدر تغییر می کند؟
اصلن قابل پیش بینی نیست. همانطور که قبلن هم گفتم، یک برداشتی از آنچه که دوست دارید، می کنید و معلوم نیست که چه چیز دقیقن از آن بیرون بیاید، ممکن است خیلی تغییر کند و معمولن همینطور است.

همان زمان تصادفی رخ داد و من با یک کتیبه بزرگ "بقعه پیر بکران"  برخورد کردم کتیبه ای با خط درجه یک کوفی بنایی؛ که متن بسیار طولانی در یک مساحت بسیار بزرگ به این کتیبه اختصاص داده شده است، حدود۵/۳ در ۵/۳ متر که همه به خط کوفی بنایی نوشته شده است. کوفی بنایی، خطی که اجبارن باید مونو لاین باشد و ضخامت آن تغییر نمی کند چون باید بتوانند این حروف را با آجر بچینند تا اسامی مقدس را در بدنه بنا ها بسازند وهمه زوایا در آن نود درجه است. در همین جا،در آتلیه خودم، یک آشتی بین این خشکی نود درجه های "کتیبه پیر بکران" و "خط دین دبیره" صورت گرفت.

قطعن نزدیک به ایده اولیه که هست ؟
بله! من این را با محافظه کاری می گویم! چون ممکن است که نظر خود طراح هم عوض بشود وسرانجام  بگوید اصلن خط  "نیریزی" به کار نمی آید. قابل پیش بینی نیست، مگر اینکه سفارش معینی داشته باشید و مثلن گفته باشند که ما خطی می خواهیم که برای متون مآخذ دینی استفاده شود و یا برای جداول راهنمای تاریخ و ساعات حرکت قطارهای تهران یا می خواهیم کتاب تدوین کنیم که البته چنین کاری خیلی کم اتفاق می افتد.

همانطوری که گفتید اگر درست بگویم پایه حروف "یکان"، همان خط "بنایی" است؟
واقعن آشتی ای میان خط "کوفی بنایی" در کتیبه "پیر بکران" و خط "دین دبیره" است  که من در یکی از کتاب های چاپی دیدم؛ خیلی رابطه عجیب و غریبی دارد ولی این را هم بگویم که برخی از حروف، مثل "ی" که آقای حسن عقیلی متذکر شدند اتفاقن بسیار خوب است! من از ایشان پرسیدم که "ی"اشکال ندارد؟ گفتند نه و چون خودشان اصفهانی هستند، در عکس هایی که از "کوفی بنایی" همین کتیبه گرفته بودند  موارد مشابه را نشانم دادند.

آیا می شود بدون در نظر گرفتن خطوط سنتی، typeface خوبی طراحی کرد یا حتمن باید پیش زمینه یا پایه داشته باشد؟
مردم وقتی پشت پاکت می نویسند می خواهند  طوری بنویسند که همه بتوانند به راحتی  بخوانند، اصلن باید این باشد، مردم الان  چه خطی را راحت تر  می خوانند؟ ما همان ها را تبدیل به فونت کنیم. ولی طراحی فونت در اینجا دو جنبه  دارد:
 ۱- محدودیت فن آوری زمانه  ۲- میزان خوانایی است. خوشنویسی به هیچ یک از این محدودیت ها مقید نیست! خوشنویس هر طور که چشم نواز تر باشد، می نویسد و برای آن مکتب هایی هم درست می شود.
میزان تواناییِ خوانایی یا خوانا بودن فونت مسئله ای مربوط به روانشناسی گروه های  مختلف اجتماعی  و کارکرد و رابطه بین چشم و مغز است،  برای این مطلب باید بتوانیم طراحی یک فونت را طوری  پیش ببریم که بهتر دیده و خوانده  شود  به هر حال مردم یک جامعه با خواندن سر و کار دارند، و اگر بخواهیم آن ها را به سمت آینده سوق بدهیم، و یک خط ساده شده فوق العاده روان را بسازیم، معمولن نمی توان پرش ناگهانی داشت. ما نمی دانیم در سی و پنج سال آینده خط فارسی در اینترنت به چه شکل خواهد بود! واقعن نمی دانیم حتا بیست سال دیگر چگونه خواهد بود. و اگرآن فونتی  که بیست سال دیگر مصرف خواهد داشت  را شما امروز درست کنید، بی استفاده باقی می ماند. باید مسیری را طی کند تا به آنجا برسد. محدودیت این است؛ یعنی از اینجایی که مردم با آن راحت هستند و  می توانند بخوانند شروع کنید و کم کم جلو برویم. قبض آب و برق و تلفن و نظایر آن  را اگر با قبض های پانزده سال پیش مقایسه کنید می بینید که با نوشته کتاب های درسی سال اول تقریبن به یک شکل در آمده  است، ولی مردم امروز به این روش انس گرفته اند و به نظرشان همه چیز عادی می آید. بنابراین باید یک طراحی حروف از آنجایی شروع شود که بین گروه های سنی و اجتماعی مردم یک جامعه رایج تر است، اگر طراح  اهل همان جامعه باشد، امتیازاتی دارد؛ ولی اگر طراح نباشد و  صرفن هنرمند باشد زیان های زیادی دارد. و طبعن اگر هم از هر دو جنبه برخوردار باشد بهتر است، به هر حال نباید فراموش کنیم که طراحان بعضی از فونت ها ی فارسی مورد علاقه، غیرایرانی و حتا غیر عرب بوده اند.

با این تفاسیر برای طراحی یک  typeface مدرن چه مسائلی باید در نظر گرفته بشود؟
بستگی دارد که شما صورت مدرنیسم را چه در نظر بگیرید؟ یعنی چه چیز را مدرن بدانید.

می توانید ویژگی های مدرن را بگویید بعد به همین سوال برگردیم!
اگر شما طیف خاصی از خواننده ها را در نظر بگیرید(typeface برای خواندن است و نه  فقط برای دیدن و تماشا کردن!)، بچه ها وقتی می خواهند بخوانند یک طور می خوانند، وقتی ما داستان می خوانیم یک طور دیگر می خوانیم، روزنامه را در یک شرایط  می خوانیم و فرهنگ لغات را هم در شرایط دیگری می خوانیم. بنابراین با توجه به نیاز آن مصرف کننده در آن جایگاهِ معین زمان و مکان و با توجه به توانایی ها و گروه سنی اش باید یک typeface را طراحی بکنید، آن وقت در آن چارچوب باید بگوییم که این خط چه اشکالاتی دارد. منظور من از مدرن، ساده کردن است.
یعنی پیرایه های آن را حذف کنیم، هندسه قوی تر و ساختاری خلاصه  به آن بدهیم.

این ها تعاریفی است که ما از یک فونت مثل "هلوتیکا" داشتیم. و آن را روزگاری مدرن تلقی می کردیم. ولی  امروز تمام این مسائل به هم ریخته است. من که شاید آموزش دیده دوره مدرن سپری شده هستم الان تردید دارم که معیارهای ما در سی سال پیش برای  مدرن با معیارهای امروز همخوانی داشته باشد. من  دلیلی نمی بینم که خط، خیلی پیچیده باشد و خواندنش مشکل، ولی باز هم برای دشوار خوانی حروف امروزه دلایلی می توان ملاحظه کرد.

آقای سپهر، شما طراحی نشانه های کشوری را بر عهده داشته اید.
می شود کمی برای ما  در این زمینه توضیح بدهید.
عمده کار من طراحی نشانه بوده و اوایل فکر می کردم چرا طراحی فونت در مسیر حرفه ای ام قرارگرفته، ولی خوب  که نگاه می کنم می بینم طراحی فونت با طراحی نشانه، یک اشتراک عمیق ساختاری دارد. وقتی فونت طراحی می کنم، فرم های بسیار ساده شده ای را که بعدن کنار هم می نشینند شکل می دهم، در طراحی نشانه هم با همین توجهات  کار می کنم. در کارهای من رنگ زیادی نمی بینید و در نشانه ها هم رنگ، بعد به فرم اضافه شده است.
حالا طراحی نشانه از چه دوره و چه زمانی آغاز شد؛ با دعوت آقای ممیز در شورایی که در نهاد مربوطه تشکیل شده بود، شرکت کردم و به دنبال آن  سفارش طراحی "نشان فرهنگ و هنر" به من داده شد. اول لازم است به این دو کلمه که دو موضوع هستند توجه کنید  نشان و   نشانه هر دو  را باید در چند لایه مختلف و نه الزامن، از نظر معنی خیلی صریح طراحی کرد. دو لایه و شاید چند لایه معنی وجود دارد که تلویحن و به طور ضمنی القا می شود. حال آنکه در  نشانه  لازم است  شما بی درنگ معانی را از فرم استنباط کنید. نشان در واقع چند نشانه روی هم هست، در چهار یا پنج لایه می شود معنی را القا  کرد. "نشان فرهنگ و هنر" را با تفکر و استنباط تمثیلی از زبان فارسی و مسائلی که در آن هست، طراحی کردم. مثل اینکه پنج نشانه درباره یک سازمان فرهنگی سفارش دادند که هر یک از آن ها می توانست از نظر معنی خیلی ظریف تر و ضمنی تر باشد؛   بعداز طرح  در شورا خیلی سریع تایید شد واز آن  استقبال  کردند. دومین نشان،  "نشان شجاعت" بود که آن هم زود تصویب شد (معمولن خیلی طول می کشید تا نشانی در آنجا تصویب بشود)،اساتید بزرگ و استاد ممیز هم آنجا بودند، همه نظر می دادند  و همه هم با نهایت سختگیری، طراحی نشان را در این می بینم که لایه های متعدد معنی  که  به قرارداد های  جامعه مربوط می شود را روی هم می گذاریم و از آن مجموعه یک کار یکپارچه طراحی می کنیم. بعد از نشان شجاعت، "نشان خدمت" بود، یعنی همزمان  با آن سفارش "نشان خدمت" را به من دادند و بی درنگ "نشان ویژه بانوان"، یا "نشان مهر"، ویژه بانوان بود و این چهارمین نشانی بود که من  موفق به طراحی آن شدم.  یک نشان برای یکی از سازمان های داخلی  ارتش طراحی کردم و از آن به بعد برای بخش خصوصی، "فرهنگستان علوم"، "آستان قدس رضوی" یکی از ادارات وابسته به  استانداری فارس و  نشان های مختلف دیگر، را طراحی کردم.

آقای سپهر در طراحی های کلان و کشوری مثل طراحی  پول و اسکناس و تمبر وضعیت ما را چگونه ارزیابی می کنید؟ و به نظر شما مشکلات کجا ها هستند و برای تغییر وضعیت باید چه کرد؟ به عنوان مثال در تئاتر که خیلی اوضاع بدی است، می بینید کارگردانی که به اصطلاح خیلی هم نکته سنج است و بازیگران خوبی را دارد به بخش  طراحی گرافیک  که می رسد تمام کارها را به پسرخاله اش می سپارد! این مسئله در بخش های کوچک جامعه است، در بخش کلان هم این مشکل را داریم! چه راهکاری را برای برطرف کردن این مشکل پیشنهاد می کنید ؟
سوال شما یک سوال در ارتباط با گرافیک نیست بلکه در ارتباط با مدیریت کلان کشور است، خوب عمل می کنند یا بد، بر می گردد به عوامل اجتماعی، آیا در آلمان یک مدیریت کلان هنری وجود دارد که تمبر های خوبی در می آورد؟ ما اینجا می بینیم بخش های کوچک هنری و مدیریت بخش خصوصی هم ضعیف هستند و سفارش دهنده ها با یک دید محدود نگاه می کنند. باید آموزش داده شود.

آخر مدیریت کلان بدون عناصر کوچک ترآن  معنی نمی دهد و ما همینطوری صبح بیدار نمی شویم، بگوییم مدیریت کلان، باید این سیاست گذاری را بکند، هنرمندان زیادی در اینجا هستند، تصادف خیلی نقش دارد و اتفاق هایی که می افتد، منتها در جامعه ای که از پایه همه چیز درست انجام می شود، این تصادف ها هم خوب پیش می آیند ولی مدیریت کلان ما "وزارت ارشاد" است، وزارت ارشاد چه کاری می تواند بکند که یک اسکناس خوب طراحی بشود، دیکتاتور بشود و دستور بدهد به بانک مرکزی که هر کاری می کنید به من نشان بدهید؟

نشان مهر (ویژه بانوان)/ اثر: مسعود سپهر/ ۱۳۷۶

این مدیریت کلان خیلی نادرست است دیگر...
آخر مدیریت کلان بدون عناصر کوچک ترآن  معنی نمی دهد و ما همینطوری صبح بیدار نمی شویم، بگوییم مدیریت کلان، باید این سیاست گذاری را بکند، هنرمندان زیادی در اینجا هستند، تصادف خیلی نقش دارد و اتفاق هایی که می افتد، منتها در جامعه ای که از پایه همه چیز درست انجام می شود، این تصادف ها هم خوب پیش می آیند ولی مدیریت کلان ما "وزارت ارشاد" است، وزارت ارشاد چه کاری می تواند بکند که یک اسکناس خوب طراحی بشود، دیکتاتور بشود و دستور بدهد به بانک مرکزی که هر کاری می کنید به من نشان بدهید؟
این ها یک مقدار اتفاقی و تصادفی است،  موضوعات شناخته نشده ای در جامعه ما وجود دارد، چقدر کتاب های ما خوب درست می شوند؟ چه دولت چاپ کند و یا یک ناشر کوچک آن را چاپ کند! ولی مثلن اسکناس بد طراحی می شود یا بد چاپ می شود. برای اینکه برای ما ناشناخته بوده و به صورت اتفاقی، یک یا دو استاد بوده اند که کار خوب و استادانه می کرده اند  ولی قبلن اسکناس های ما در یک کشور دیگری طراحی و چاپ می شده و بعد به ما تحویل داده می شده و یا در جای دیگری طراحی می شده و در چاپخانه بانک مرکزی چاپ می شده است. چون این ها اتفاقاتی بوده که ما تجربه ی کمی درباره آن ها داریم، ضعیف کار شده اند. مثلن ببینید، نشانی که شما اشاره کردید، تصادفی بوده که در دوره یکی از روسای دولت خواستند  آئین نامه ای بنویسد برای نشان های دولتی. باز هم تصادفن در آن سال، شخصی مسئولیت آیین نامه را بر عهده می گیرد که خودش، معمار و آرشیتکت بود و یا بالاخره درس معماری خوانده بوده بنابراین با مسائل هنری آشنا بوده است. ایشان به دانشکده های هنر رفت و آمد می کردند و از طراحان گرافیک برجسته دعوت به همکاری می کردند. حالا فرض کنید اگر در همان لحظه فرد دیگری که فوق لیسانس یا دکترای علوم سیاسی داشت، مثلن می رفت  "وزارت کشور" واز یک خطاط و یا فارغ التحصیل رشته صنایع دستی  برای این کار دعوت  به همکاری می کرد، چه می شد؟
ولی اکنون مجموعه نشان های دولتی فعلی ما اصلن قابل قیاس نیست با کل مجموعه نشان هایی که قبلن داشته ایم. یازده یا دوازده نشان دولتی هست که هفت یا هشت تای آن با عنوان تخصصی طراحی شده است و این مجموعه نشان های جمهوری اسلامی، فکر می کنم از نظر تنوع ایده و پختگی درجهان  بی نظیر است. شما چگونه می توانید این را زیر مجموعه یک مدیریت کلان بدانید؟ کارت شناسایی ملی که وزارت کشور منتشر کرده است می توانست خیلی به هم ریخته باشد، می تواند به این شکلی که الان هست باشد؛ پخته و جامع. ولی شاید گواهینامه راهنمایی رانندگی مان زشت ترین گواهینامه راهنمایی و رانندگی در دنیاست، پاسپورت هایمان براساس ضوابط بین المللی و شاید کپی بسیاری از کشورهای دیگر طراحی شده است! من این هدف گیری شما را متوجه نمی شوم، با آزمون وخطا و با تجربه، علاج آن هم فقط آموزش است فقط. برای اینکه ما زیر چتر مملکتی زندگی می کنیم که باید  هم مشتری های بخش خصوصی و هم مشتری های بخش دولتی را آموزش بدهیم. و اکتفا نکنیم به اینکه در یک جایی چون استاد خوبی بوده آموزش کافی داده شده، و آن اداره مرتب کارهای خوب انجام می دهد. بیشتر جاها آموزش خوب نبوده و کار خوب هم تولید نمی شود. ما همیشه باید روی آموزش تاکید کنیم آموزش مهمترین بخش کار حرفه ای به حساب می آید.

آیا شما می دانید، کسانی که طراحی تمبر می کنند تخصص شان چیست؟ کار در دست متخصصان قرار می گیرد؟
گاهی قرار می گیرد و گاهی قرار نمی گیرد. در بانک مرکزی یا اداره پست، گاهی ریاست روابط عمومی با عده ای است که آشنایی با مسائل گرافیک و طراحی  دارند، گاهی هم نه. مثل بقیه چیزهای مملکت ما. من تفاوت عمده ای در سفارشات دولتی آثار هنری و یا سفارشات در بخش خصوصی آثار هنری نمی بینم، ولی چیزی که می دانم این است که بهتراست ما یک سازمان اداره کننده و یا  مدعی العموم یا به عبارتی دیگر  دیکته  کننده امور هنری نداشته باشیم!  وهمین آزمون و خطا ها ما را شاید بهتر به جایی برساند.
البته طراحان گرافیک  ما هم مقصر هستند چون درهمه جا، نمی توانند سفارش دهنده خودشان را به مواردی که آشنا نیست، آموزش بدهند؛ یا بلد نیستند یا نمی دانند یا نمی توانند یا می ترسند کار از دستشان خارج بشود. طراحان  در همه جای دنیا و در بهترین شکل آن، همیشه با مشتری ها و سفارش دهنده هایشان مشغول جرو بحث  هستند و در مملکت ما باید بیشتر هم باشد چون برای ما این کار بسیار تازگی دارد و ما تمرین زیادی نداریم و از همه چیز بدتر این است که مثلن  نظام نشان های دولتی مملکت ما خیلی شسته-رفته درمی آید ونظام اسکناس ها، خیلی بد و در واقع نا همگون رفتار می کنند، نا گفته نماند که در اسکناس ها، کار خوب هم انجام شده است!  در طراحی تمبر هم شده ولی اصلن به چشم نمی آید چون در  جایی فردی بوده که توانایی آموزش دادن را داشته است وجایی دیگر نبوده، در اصل به هدایت هنری بر می گردد به آن افرادی  که دارند کار ها را انجام می دهند. باید طرفین کاملن آمادگی آموزش  را داشته باشند، هم سفارش دهنده و هم سفارش گیرنده و به نظرمن سمت گیری مدیریت هنری در دست هر دو گروه  است .

کارت شناسایی ملی که وزارت کشور منتشر کرده است می توانست خیلی به هم ریخته باشد، می تواند به این شکلی که الان هست باشد؛ پخته و جامع. ولی شاید گواهینامه راهنمایی رانندگی مان زشت ترین گواهینامه راهنمایی و رانندگی در دنیاست، پاسپورت هایمان براساس ضوابط بین المللی و شاید کپی بسیاری از کشورهای دیگر طراحی شده است! من این هدف گیری شما را متوجه نمی شوم، با آزمون وخطا و با تجربه، علاج آن هم فقط آموزش است فقط. برای اینکه ما زیر چتر مملکتی زندگی می کنیم که باید  هم مشتری های بخش خصوصی و هم مشتری های بخش دولتی را آموزش بدهیم. و اکتفا نکنیم به اینکه در یک جایی چون استاد خوبی بوده آموزش کافی داده شده، و آن اداره مرتب کارهای خوب انجام می دهد.

کارت ملی/ اثر: مسعود سپهر با همکاری مرتضی ممیز و مصطفی اسدالهی / ۱۳۷۷

آقای سپهر شما مترجم کتاب "مبانی هنرهای بصری" هستید! که الان کتاب مرجعی برای دانشجوهای ما است. آیا در حال حاضر کتاب دیگری را در دست ترجمه دارید یا خیر؟ علاقه دارید که این کار را ادامه بدهید؟
جای تاسف است که، ما کتاب مرجع برای خواندن کم داریم، کتابی هم که شما فرمودید در چاپ  پانزدهم است ولی با کمال تاسف هیچ کتابی در رشته های تخصصی دیگر نیست که  دهمین چاپ با چاپ اول آن یکسان باشد! یا حداقل در رشته ما اینگونه است مثلن آیا ممکن است که در رشته رایانه چاپ اول با چاپ پانزدهم یکی باشد؟ هرگز! و این نشان دهنده این است که ما کتاب مرجع گرافیک خیلی کم داریم. همکاران و خودم باید برای این کار بیشتر وقت بگذاریم. من برای اینکه بتوانم به صورت آزاد به ادبیات گرافیک بپردازم کار تدریس دانشگاهی را چند سال است که کاملن قطع کرده ام ولی باید همه کارکنند.
 ولی خوب از روز نخستی که  کتاب به دست من رسیده بود تا ترجمه اش تمام شده و تا به چاپ رسید  حداقل ده سال گذشته بود. این جای تاسف و شرمساری است . البته چند کتاب محدود هست! در زمینه های مختلف layout و ترجمه هایی محدودوجود دارد. کارها و تجربیات طراحان در زمینه های  مختلف درهمه جای دنیا چاپ می شود ولی برای  من  افتخاری نیست. چون پانزده  بیست سال هم گذشته، مشکلاتی هم با ناشران  کتاب های هنری هست! کسی اگر بخواهد تالیف یا ترجمه بکند، باید از زندگی خودش مایه بگذارد. ناشری پیدا نمی شود که، اورا پشتیبانی کند  درآمدی ایجاد نمی کند، درآمد مکفی ایجاد نمی کند. یک خط می نویسم و شش ماه می روم به آتلیه و شش ماه بعد دوباره یک خط دیگر می نویسم. امیدوارم بقیه اینطوری نباشند.

البته طراحان گرافیک  ما هم مقصر هستند چون درهمه جا، نمی توانند سفارش دهنده خودشان را به مواردی که آشنا نیست، آموزش بدهند؛ یا بلد نیستند یا نمی دانند یا نمی توانند یا می ترسند کار از دستشان خارج بشود. طراحان  در همه جای دنیا و در بهترین شکل آن، همیشه با مشتری ها و سفارش دهنده هایشان مشغول جرو بحث  هستند و در مملکت ما باید بیشتر هم باشد چون برای ما این کار بسیار تازگی دارد و ما تمرین زیادی نداریم.
	نشان برای موسسه توسعه عمران فارس/ اثر: مسعود سپهر/ ۱۳۸۲

به عنوان آخرین حرف در همین رابطه باید بگویم با توجه به سطح سواد مردم کتاب های متن دار، کم است!
ناشران که به همین معدود مولف و مترجم توجه ندارند. چون گران است، ناشران چرتکه می اندازند و می بینند که به جای این کتاب که چند تا عکس رنگی دارد، ده کتاب چاپ می کنم و کاغذ آن ها هم ارزانتر است. ناشران استقبال نمی کنند و قراردادهایی که با مترجم ها و هنرمندان می بندند بیشتر با علاقه و پشتکار  هنرمند و طراح مولف است؛ که آن ها هم اغلب مشغول تامین مشکلات معیشتی زندگی هستند. در مورد کتاب هایی که کارها و آثار هنرمندان ما را نشان می دهد، به عهده خود هنرمند است که یک فهرست کاری از خودش منتشر کند.  اکثر این کتاب ها هم با پا فشاری  خود هنرمندان به چاپ رسیده است. خودشان بیشتر زحمات آن را کشیده اند. آن ها فقط چاپ کرده اند، ما هزارعدد از آن را به جای حق التالیف قبول می کنیم و این کتاب ها که فقط یک مقدمه و یا موخره کوتاه دارند و بعضی از آن ها مال اساتید بزرگ است، اگر در کنار کتاب متن باشد، جای خودش را دارد. کتاب های تصویری برای آدم هایی مثل ما به نوعی متن است ولی  بالاخره نیاز به متن هم هست و هیچ چیز جای آن را نمی گیرد، ولی اینکه ما متن نداریم دلیل اولش همین استقبال کم ناشر و پرداخت کم حق الزحمه  است و دوم هم گرفتاری های معیشتی مولف هاو مترجم ها و هنرمند است؛ یعنی اگر بخواهند کتابی منتشر کنند باید از وقت و زندگی خودشان مایه بگذارند. باید وضعیت نسبتن خوبی فراهم شود تا بتوانند بنشینند، مطالعه بکنند و بر اساس مطالعات و تجربتاتشان مطلب بنویسند و تالیف کنند. 

با تشکر از شما

منبع: www.rangmagazine.com

اصول و قواعد خوشنویسی برای طراحی قلم

خوشنویسی در گذشته بیشتر به طور محض و زیبایی شناسانه مورد توجه بوده است و امروزه طراحی حروف و قلم، بیشتر ناظر به جنبه کاربردی آن است. برای آفرینش صحیح و خلاقانه این دو شاخه، علاوه بر مبانی تجسمی و کلیات، به دو دسته از اصول و فنون اشاره گردیده است، یعنی، اصول و قواعد خوشنویسی و شیوه‌های طراحی حروف به دلیل کارکرد ویژه فونت، یعنی، سادگی و سهولت خوانایی، روانی و فراگیری طیف مخاطبان، چندان لحاظ نمی‌گردند. در این قسمت پرداختن به اصطلاحات و مراحل فنی طراحی فونت و معرفی امکانات و تجهیزات تخصصی و کارکردهای ویژه آن‌ها، از حوصله و هدف این نوشتار خارج است و لیکن به طور کلی به ویژگی‌ها و اصول و قواعد خوشنویسی جهت طراحی قلم پرداخته خواهد شد.

طراحی قلم دارای ویژگی هایی نظیر: ترکیب، کرسی و خط زمینه حروف، تنظیم فشردگی و کشیدگی حروف، میزان ارتفاع حروف، ضخامت حروف، اتصال حروف، اندازه حروف، فواصل و چینش حروف در یک کلمه (پاساژ متعادل) و بین کلمات، نقطه در حروف و رنگ حروف می‌باشد. و طراح باید به درستی این موارد را در قلم ابداعی لحاظ نماید. این ویژگی‌ها پیوند تنگاتنگی با اصول و قواعدا خوشنویسی دارند که در ادامه مورد بررسی تطبیقی قرار می‌گیرند.

1.   ترکیب: آمیزش معتدل و موافق حرف، کلمه، جمله، سطر، دو سطر با هم و مجموعه سطرهای صفحه متن را ترکیب گویند. ترکیب چه به صورت سنتی در خوشنویسی و چه به صورت جدید در طراحی قلم از نخستین و اساسی‌ترین موارد به شمار می‌رود. این موارد در طراحی قلم بدین شرح می‌باشد.

1. ترکیب در حرف و کلمه 2. جمله و سطر 3. سطور و صفحات 4. رعایت فواصل (مثبت و منفی در زمینه و فضای خط) 5. سنجش قلم با زمینه آن (تیتر، سوتیتر و متن) 6. رعایت حسن مجاورت و نظم و اعتدال 7. رعایت حرکات و ضوابط (مانند: نقطه، تنوین و فتحه، کسره، ضمه و سکون) 8. رعایت نشانه گذاری دستوری.

2.   کرسی: در لغت به معنی تخت و صندلی است و لیکن کرسی در طراحی قلم، رابطیه تنگاتنگی با ترکیب دارد، و جایگاه حروف و کلمات را نسبت به خط زمینه مشخص می‌سازد. کرسی در طراحی قلم بر حسب زاویه به دو نوع افقی و عمودی تقسیم می‌گردد:

1. کرسی افقی: این نوع کرسی در خوشنویسی سنتی خود به پنج دسته تقسیم می‌گردد: کرسی محور اول، دوم، سوم و پائین. برای مثال در ترکیب یک سطر خوشنویسی، حروف و کلمات آغازین در ابتدای سطر، کمی بالاتر از کرسی محوری قرار می‌گیرند و در انتها این حروف و کلمات میل به صعود تدریجی و جایگیری در کرسی‌های اول، دوم و حتی سوم را دارند. اما در طراحی قلم به خاطر نوع کاربری و سهولت در خوانش، بیشتر کرسی محوری لحاظ می‌گردد که حروف و کلمات بر اساس این خط تنظیم و چیده می‌شوند.

2. کرسی عمودی: که شامل دو خط اصلی، یکی در آغاز و دیگری در پایان سطر است که در تنظیم متن و صفحه آرایی مورد توجه قرار می‌گیرد.

3.   تناسب: از قواعد خوشنویسی به طور کلی هنرهای تجسمی است و به اعتباری می‌تواند در برگیرنده تمامی اصول و قواعد خوشنویسی و طراحی قلم باشد، به این معنی که نسبت و هماهنگی دیگر قواعد نیز، به وسیله تناسب میان آن‌ها سنجیده می‌شود. مثلا درباره تمرکز و تفرق فضای مثبت و منفی حروف در صدد ایجاد تناسب هستیم. یعنی با تعادل این فضاها به ارزش خاکستری یکسانی خواهیم رسید. در این طیف گسترده، تناسب بار معنایی بسیار فراگیری دارد ولی آنچه که با عنوان نسبت (تناسب) در طراحی قلم مطرح می‌باشد، عبارت است از: رعایت تناسب میان ضخامت و باریکی، کشیدگی و فشردگی، سطح و دور، اندازه، ارتفاع، شکل حروف و کلمات و بطور کلی تناسب و هماهنگی با سطر و صفحه.

4.   قوت و ضعف: ضعف: هرگاه در آغاز و پایان حروف (مانند دوایر) قلم، شکلی باریک‌تر از تمام قلم ایجاد نماید یا بخشی از حروف با پهنایی کمتر از تمام قلم (مانند نیش قلم یا نیم قلم و...) نوشته شوند. قوت: هرگاه در وسط کلمه‌ای کشیده یا دوایر و غیره، دم قلم به پهن‌ترین حالت خود برسد، یعنی پهنای آن بخش از حرف یا کلمه با پهنای واقعی قلم برابر شود.
این دو ویژگی در قلم های سنتی به ویژه نستعلیق زیبایی‌اش را مدیون همین ویژگی است. اما در طراحی قلم و در عرصه چاپ و حروفچینی امکان این‌گونه جلوه‌ها و ایجاد فشار بصری از طریق رانش قلم با تنظیم فشار دست میسر نیست. یکی به دلیل یکنواختی و یکدستی فونت جهت قرائت آسان و روان مخاطب و دیگری به دلیل افت و خوردگی در ناحیه ضعف (نازکی) حروف.

5.   سطح و دور: اگر چه سطح و دور از اصول خوشنویسی هستند، ولی ارزش دیگری نیز دارند، از اوایل قرن‌های هجری در تعریف خطوط (قلم‌ها)ی گوناگون از جمله: کوفی، ثلث و نسخ، این دو اصطلاح یعنی سطح و دور به کار رفته است، یعنی در کنار این نکته که سطح و دور از اصول خوشنویسی‌اند، می‌توان گفت، اکثرا قلم‌های متن می‌باشند، بر سطح و خطوط عمودی و افقی به دیلی وضوح پرهیز از هرگونه آلایش و هدایت سریع و روان چشمان مخاطب، بیش از دور تکیه دارند.

6.   صعود: به حرکت رو به بالای قلم در نگارش برخی حروف گویند. صعود براساس زاویه قلم در نوشتن حرف‌های رو به بالا به دو دسته حقیقی و مجازی تقسیم می‌شود.

صعود حقیقی: رعایت حرکت صاف، مستقیم و عمودی قلم رو به بالا می‌باشد، در حروفی چون، الف‌های پایانی، با، ما و نظیر این‌ها. الف‌ها در قلم‌های رایج متن در قیاس با قلم‌های تزئینی، بیشتر دارای صعود حقیقی هستند تا صعود مجازی.

صعود مجازی: هرگاه در حرکت پایانی دوایر، قلم حالتی دورانی یابد، یعنی حرکتی به سمت بالا، ولی غیر مستقیم (و غیر عمود) داشته باشد.

7.      نزول: به حرکت رو به پایین قلم در نگارش برخی حروف گویند. نزول براساس زاویه قلم در نوشتن حرف‌های رو به پایین به دو دسته حقیقی و مجازی تقسیم می‌شود.

نزول حقیقی: رعایت حرکت صاف، مستقیم و عمودی قلم رو به پایین می‌باشد، در حروفی چون (الف، ل، ک، م) الف‌ها و حروف مشابه در قلم‌های رایج متن، در قیاس با قلم‌های تزئینی، بیشتر دارای نزول حقیقی هستند تا نزول مجازی.

نزول مجاز: هر گاه قلم به طور غیر مستقیم و غیر عمود، رو به پایین حرکت کند، مانند، سرکش حروف (ک،گ).

8.   سواد و بیاض: در خوشنویسی سواد به معنای سیاهی و بیاض به معنای سفیدی می‌باشد. به عبارتی همان فضاهای مثبت و منفی بین حروف و کلمات و سطر می‌باشد. که هم در طراحی نشانه و پوستر و هم در این جا طراحی قلم، اهمیت ویژه‌ای می‌یابند. تناسب و رابطه میان فضای منفی حروف با فضای مثبت، در ابعاد گوناگون دارای اهمیت است. میزان و ارزش خاکستری، حاصل تعامل و تناسب بین لکه‌های گرافیکی سیاه و سفید می‌باشد.

9.   خلوت و جلوت: از دیگر ویژگی‌های بصری خوشنویسی و طراحی قلم خلوت و جلوت می‌باشد. در لغت به معنی پنهان و آشکار و خالی و پر (خلا و ملا) می‌باشد.در خوشنویسی، از قواعد دوازده‌گانه بوده و به قاعده سواد و بیاض شباهت دارد، ولی تفاوتش در این است که خلوت و جلوت، تنها در صفحه پردازی و تعادل و توازن صفحه، دارای اهمیت و اعتبار می‌باشد. در طراحی قلم نیز این تمرکز و تفرق حروف با ترکیب حساب شده و رعایت فواصل متناسب حروف و علائم نشانه گذاری به تعادل می‌رسند. همچنین از دیگر عوامل تسهیل در این تعادل و هماهنگی بر خلاف کرسی‌های متعدد خوشنویسی، وجود یک کرسی محوری برای چینش کلمات است.

10. ارسال: در خوشنویسی حرکت سریع و پرتابی قلم در پایان حروف و کلماتی چون (د، ر، و، مر، سر) می‌باشد که بیشتر در بخش پایانی سطر قرار دارند و از اقتضاهای زیبایی و ترکیب در خوشنویسی و خط نگاره‌های سنتی است. این ویژگی در طراحی قلم، به دلیل کاربرد ابزارهای متفاوت، نظیر قلم‌های نوری و نرم افزارهای گرافیکی، نسبت به خوشنویسی، دارای حساسیت کمتری است. البته ممکن است اجرا و طراحی نهایی قلم، مشابه بخش پایانی حروف خوشنویسی شده باشد، اما نحوه اجرا و حرکت سریع و پرتابی قلم بدان شکل نخواهد بود، مگر این که برای طراحی قلم جدید، از ابزارهایی نظیر قلم نی یا وسایل مشابه استفاده شود.

11. قلم گذاری: رعایت زاویه متناسب زبانه قلم برای نوشتن هر بخش از حروف یا کلمه می‌باشد و از اصول بسیار ظریف خوشنویسی و به‌ویژه خط نستعلیق است. با وجود رعایت دقیق آن از سوی استادان خوشنویسی، اما به صورت جدی و علمی، کمتر بدان پرداخته شده است. استادان گذشته از این زوایا را بدون نقاله و تنها با نوشتن بسیار و هماهنگی و عادت چشم و مغز با زاویه متناسب، می‌آموختند و علاوه بر تنوع ترکیب، کرسی و تناسب، در قلم گذاری در خوشنویسی، حتی تاکنون گردیده است. زاویه قلم گذاری در حروف دارای نظامی پیچیده، ولی هماهنگ است.

رعایت زوایای قلم گذاری در طراحی فونت نیز اثری مطلوب و تاثیر گذار در استحکام، زیبایی، خوانایی و شخصیت و لحن و لهجه حروف خواهد داشت. همچنین تعیین زاویه قلم گذاری، مانند، کشف ثابت‌ترین جز حروف برای طراحی، بسیار پر اهمیت می‌باشد. و در تمام حروف به طور هماهنگ دیده خواهد شد. معمولا سبک فونت با زاویه قلم گذاری ارتباط دارد.

12. مرکب برداری: در خوشنویسی، فشار قلم بر لیقه و در نتیجه برداشتن مرکب بایستی با توجه به سه اصل انجام شود. الف؛ نوع حرف یا کلمه ب؛ نوع کاغذ ج؛ پهنای زبانه قلم. مرکب برداری شاید کمترین اهمیت را نسبت به سایر قواعد با توجه به امکانات و ابزارهای نوین طراحی قلم داشته باشد. البته برای طراحی قلم و در فرایند اجرایی طراحی قلم، شاید مرکب برداری اهمیت چندانی نداشته باشد. اما بعدها در مرحله آماده‌سازی فونت برای چاپ و تکثیر دارای اهمیت حیاتی است. در این جا نکته بسیار ظریف و دقیقی وجود دارد که طراح قلم باید مد نظر قرار دهد و آن لحاظ نمودن تناسب ضعف و قوت حروف حروف و پرهیز از طراحی اجزای نازک در بدنه حروف می‌باشد. در ماشین‌های افست و دیگر مواردی که مرکب تنظیم و از طریق نوردها و سیلندرها به سطح کاغذ منتقل می‌گردد، همواره خطر فرسایش و خوردگی حروف نازک به علت نرسیدن مرکب به این نقاط وجود دارد. در چاپ سنگی همین ویژگی با تپل نویسی در نستعیلق و به ویژه در شمره‌هاو انتهای دوایر، توسط مرحوم استاد کلهر، برای جلوگیری از خوردگی و افت چاپ صورت پذیرفت.

علاوه بر شناخت این ویژگی‌ها و لحاظ نمودن اصول وقواعد حاکم بر طراحی قلم، آشنایی و تخصص کافی در زمینه امکانات و تجهیزات فنی و مهارت در نرم افزارهای حرفه‌ای طراحی قلم نیز از ضروریات به شمار می‌روند. [منبع: کتاب خوشنویسی و طراحی حروف، امیر رضائی نبرد]

نرم افزار نگارش علیا ویژه کتابت قرآن

  نام فونت: علیا
  طراحی و اجرا: حمید رابعی
  حجم فایل:  1,175 KB

ای نهایت زیبایی‌های خلقت...

سلام
آن وقت که تو بودی و ما هنوز...
آن وقت که تنهای تنها از سینه‌ی انسان‌ها زنگار زدودی و معلم خوبی‌ها شدی و اخلاق اخلاق اخلاق...
در همان ابتدای ظهورت سازمان مللی بنا نهادی در مسجدالحرام. بنایش عدالت بود و ایمان و تقوا تقوا تقوا...
در کنار هر رنگی و هر نژادی مدینه‌ی فاضله‌ای ترسیم کردی که کوچکترین ثمره‌اش منسوخ شدن اشرافیت، برده‌داری و نژادپرستی بود و احیای منزلت زن.
این تو بودی که رهبر بزرگترین انقلاب معنوی تاریخ شدی. انقلابی که هنوز ادامه دارد، چه نشانی برای جاوید بودن این انقلاب بالاتر از این که پس از ۱۴ قرن تو را آماج توهین‌های خود کنند!؟ چون تنها تو هستی که ۱۴ قرن است پنجه در پنجه‌ی آنها داری و از حقوق انسان و انسانیت کوتاه نیامدی و نخواهی آمد.
به آن کودکان بی‌ادب قرن 21 بگویید خاتم پیامبران(ص) نقطه ضعف مسلمانان نیست. بلکه نقطه قوت ما و قوت قلب مستضعفان و خار چشم مستکبران است.
مسلمانی که در دل سختی‌ها بار آمده. مسلمانی که از یک طرف مخالفین تا بن دندان مجهزی از قبیل یهودیان، مسیحیان افراطی، بودایی، بهایی و امپریالیسم جهانی و از طرفی دیگر حکام و منافقین داخلی از قبیل وهابیت، القاعده و طالبان -‌که باز هم از قسم اول خط و نشان می‌گیرند- را در مقابل خویش دارند. مسلمان که تاوان عشق به تو را می‌دهد...
اما تو ای رسول خوبی‌ها
تویی که هم راهی و هم راهنما. هم خطی و هم خط‌شکن. آری این تو بودی که فرمان دادی همه‌ی بتها شکسته شوند. و تاوان این بت‌شکنی را هم می‌دهیم. خوب می‌دانیم وقتی که تنها از کوه حرا پایین آمدی.
همان زمانی که اسلام از چهار دیوار خانه‌ات خارج نشده بود، تو مامور شدی که عظیم‌ترین موهبت الهی را به بشر منتقل کنی. از همان ابتدا فحاشی‌های مشرکین آغاز شد.
و تو...
چقد تو مهربانی و صبور...
آقای من...
ای سید و ای مولای من...
با افتخار به تو عرضه می‌کنیم در اندک زمانی پس از تو اسلام چهار گوشه‌ی جهان را فراگرفت. اکنون پس از ۱۴ قرن هیچ دین و آئینی نیست که در مقابل آئین تو قد علم کند. هیچ نقطه متمدنی نیست مگر آنکه اسلام در آنجا نفوذ کرده است. اکنون در عصر بمب‌های بزرگ هسته‌ای و شیمیایی، مسلمانان با چند قطعه روسری پایه‌های اروپا را به لرزه در می‌آورند. حکومت‌های دست‌نشانده را یکی یکی ساقط می‌کنند. حالا دیگر نام تو محبوب‌ترین نام در اروپاست. اینها را گفتم که بگویم که داد مشرکین را درآورده‌ایم که به قرآن‌سوزی و فحاشی روی آورده‌اند. آنها از تو می‌ترسند. از دین و ایمان تو می‌ترسند که توهین می‌کنند. و در آخر برنارد شاو نویسنده و هنرمند مطرح اروپایی شوخی نمی‌کند که می‌گوید:

چنین پیش‌بینی می‌کنم و از هم‌اکنون آثار آن پدیدار شده است که ایمان محمد مورد قبول اروپای فردا خواهد بود. و به عقیده‌ی من اگر مردی چون او صاحب اختیار دنیای جدید شود طوری در حل مسائل و مشکلات دنیا توفیق خواهد یافت که صلح و سعادت آرزوی بشر تأمین خواهد شد.

خاک کف پای همه‌ی مسلمانان غیرتمند عالم/مکتوب

به نقل از وبلاگ مکتوب

چگونه نیم فاصله بگذاریم؟

برای قرار دادن نیم‌فاصله اگر Shift+Space  و Ctrl+Shift+2 در ویندوز شما کارساز نبود، دکمه Alt را نگه دارید و با صفحه کلید عددی 0157 را تایپ کنید و Alt را رها کنید. نیم‌فاصله مورد نظر آماده است! که البته گوگل از این نیم‌فاصله حمایت نمی‌کند و آن‌ها را چسبیده نشان میدهد، لذا استفاده از نیم‌فاصله در فضای سایبری توصیه نمی‌شود.

 

برای درج نیم فاصله در فیس بوک روش پیچیده تری لازم است:
1- برنامه WordPad را باز کنید. (کار با NotePad راه نمی افتد، حتما باید WordPad باشد)
2- زبان لاتین را انتخاب کنید و بنویسید: feff
3- در انتهای عبارت دکمه Alt را نگه دارید و دکمه x را بزنید؛ عبارت feff ناپدید می شود. (در واقع به نوع جدیدی از نیم فاصله تبدیل می شود که طبیعتا قابل رویت نیست!)
4- سعی کنید نیم فاصله ایجاد شده را علیرغم نامریی بودن انتخاب کنید.
5- نیم فاصله انتخاب شده را کپی کنید و در هر کجای متن که نیاز داشتید با Ctrl+v آن را درج کنید.
6- بروید به دوستانتان در فیس بوک نیم فاصله گذاری را پز دهید!

به همین روش اگر در بلاگتان هم نیم فاصله گذاری کنید، ضمن جستجو در گوگل مشکلی با نمایش نتایج جستجو پیش نمی‌آید و اگر مطلبتان در فیس‌بوک همخوان شود، نیم فاصله‌هایش درست نمایش داده می‌شود.

منبع: ارداویراف

دستخط خود را به فونت تبدیل کنید |طراحی فونت|

فونت میتواند برای متن(مانند فونت میترا)، تیتر (مانند خود فونت تیتر)، فانتزی (مثلا فونت آبان)، بسیار فانتزی (مثلا فونت فتنه) و یا خاص (مانند فونت معلا) باشد. و هر کدام از این فونت ها کاربرد خاص خود را دارد. و هدف ازطراحی فونت هم بسیار متفاوت است. به هر صورت به گمان من اگر علاقه مندید (و البته اگر هنر و تخصصش را هم دارا باشید) فونت را طراحی کرده و به نام خود ثبت و مورد استفاده همگان قرار دهید.

می بایست در ابتدا خودتان را در معرض این پرسش ها قرار دهید  که برای چه کاربردی این حروف را طراحی میکنید؟ آیا این فونت گرافیکی است یا معمولی؟ آیا فونتی که قصد دارید طراحی کنید با فونت های موجود تفاوت عمده ای دارد؟ یا نظیر آن هم موجود است؟ آیا آن خطی را که می خواهید دیجیتالی کنید قابلیت تبدیل به فونت را دارد؟ (مثلا بر روی یک خط کرسی قرار میگیرد؟) و سوالهایی از این قبیل.
البته من خودم را به هیچ وجه طراح حرفه_ای فونت نمیدانم. ولی به دلیل علاقه خودم شخصا حاضرم عزیزانی که علاقه مندند خطی را تبدیل به فونت نمایند را به جد کمک کرده و یا راهنمایی نمایم. و چه بسا افرادی که گرافیست هم نیستند ولی دستخط ویژه یا زیبا و یا جذابی دارند (که قابلیت تبدیل شدن به فونت را دارد) هم میتوانند مخاطب این نوشتار باشند.
برای طراحی یک فونت به نظر میرسد مهمترین حروفی که برای پیاده سازی در اولویت هستند 8 حرف « آ، پ، س، ع، گ، م، و، ه» باشد. در ضمن توجه داشته باشید که بعضی حروف شامل 4 بخش است. مثلا پـ اول چسبان، ـپـ وسط، ـپ آخر چسبان، و پ تنهاست. در ادامه با توجه به همین 8 حرف پایه 20 حرف دیگر را طراحی کنید و سپس بوسیله نرم افزار های برداری مانند کورل دراو تبدیل به ویکتور نمایید. فایل ویکتور را در یک فایل زیپ قرار داده و بقیه کار را به ما بسپارید.

 

|تصویر با کیفیت اصلی|

به هر حال هر خطی هویتی دارد و اشخاص خوش خط علاقه مند اند که این هویت را با تبدیل کردن به فونت ماندگار و مورد استفاده عموم قرار دهند. و به میزانی که زیبایی خط برای افراد مهم است گاهی نام فونت هم مهم می گردد. پس نامی که تمایل دارید بر روی تایپ فیس نمایش داده شود را هم به ما بگویید تا از نوشتن با فونت خودتان و با نام خودتان لذت بیشتری ببرید.

از فونت و طراحی آن چه میدانیم؟

برای اکثر مردم این نکته عجیب است که نوشته ها هم باید طراحی شوند. بعضی از آنها اصلا متوجه نقش طراحان حروف و متون نیستند. شاید به این دلیل که تفاوت قابل ملاحظه ای بین قلم های مختلف نمیبینند. اما به هر حال یک طراح گرافیک همانقدر که با تصویر سروکار داردبا نوشته هم درگیر است. نوشته ها به همان اندازه ارزش دارند که تصاویر دارند. کمتر اثر گرافیکی است که در آن نوشته نقش نداشته باشد. فونت لاتین که رسم الخط بخشی از مردم جهان است در حقیقت تنها وظیفه اطلاع رسانی را به خوبی انجام داده است. و گرنه زیبایی خاصی ندارد و البته زشت هم نیست. اما در فارسی بحث متفاوت تر است. در فارسی زیبایی در نقطه بالاتری قراردارد. به همین دلیل خیلی میبینیم که نوشته به طور کلی جای تصویر را میگیرد و یا یک نوشته طرح مایه اصلی است. لذا اگر به نوشته های فارسی در آثار گرافیک کم توجه یی شود لطماتی که آن نوشته به کل اثر وارد می کند کاملا مشهود است.

عزیزانی که نمیدانند هم بدانند در یک فونت تک تک پارامترهای نوشتاری از حروف تا علائم باید به صورت ویکتور (برداری) طراحی گردد. به همین خاطر است که افزایش اندازه فونت تاثیری در کاهش کیفیت متن ندارد. به امید خدا از این پس هر هفته فونت جدیدی را به شما ارائه خواهیم داد که از نظر نوع خاص وزیبا غیر تکراری باشد.

ساختن فونت بدون نرم افزار

شما می توانید در محیط ویندوز XP فونت های زیبایی را برای استفاده شخصی خود طراحی کنید. ( ساخت فونت ) برنامه مذکور را می توان با تایپ کلمه Eudcedit در Run اجرا کرد.
حال در پنجره ابتدایی دکمه OK را بزنید و در محیط Edit به طراحی و ویرایش کاراکتر مورد نظرتان بپردازید. بعد از اتمام کار با انتخاب گزینه Character Save از منوی Edit آن را ذخیره کنید . اما جهت استفاده از این فونت ها ، شما باید مراحل زیر را طی کنید:

Start / All Program / Accessories / System Tools / Character Map

پس از انتخاب گزینه All Font Private Characters از لیست فونت ها، همه کاراکترهایی که قبلا طراحی کرده اید ، در جدول وسط صفحه نمایان می شود، حال روی کاراکتر مورد نظرتان دوبار کلیک کرده و پس از انتقال آن ها به قسمت Character To Copy دکمه Copy را کلیک کرده و سپس آن ها را در محیط مورد نظرتان مانند ورد Paste کنید. (یادداشتی در زمینه فونت)