کارگاه دو روزه آموزش خط کوفی در موزه ملی آذربایجان

کارگاه دو روزه آموزش خط کوفی توسط مولف دانشنامه خط کوفی (محمد وحید موسوی جزایری)، در موزه ملی آذربایجان تبریز برگزار می گردد. این کارگاه در روزهای یکشنبه 28 مهر و دوشنبه 29 مهر برگزار می گردد. شرکت کنندگان در این کارگاه با شیوه خواندن خط کوفی، و مباحث دیگر آشنا خواهند گردید.

 استاد بهاءالدین خرمشاهی درباره مدرس این کارگاه می نویسد: «استاد سید وحید موسوی‌ جزایری‌ احیاگر خط‌ کوفی‌ با افزایش‌ بسی‌ آرایه‌های‌ گرافیکی‌ امروزه‌پسند است‌». استاد بهرام کلهرنیا می گوید: «هجرانی خوان امروز ما، سید وحید جزایری است که از رنج های فرهنگ و کاستی ها می گوید، نه از بودن ها».

موسوی جزایری تاکنون چندین کتاب به زبانهای فارسی و انگلیسی درباره خط کوفی نگاشته است. کتاب جدید ایشان در آبان ماه امسال در نیویورک چاپ خواهد شد

جزئیات بیشتر در لینک ذیل قرار دارد

http://kuficpedia.ir/?page_id=1393

 

تنها چند دقیقه به رنج های تاریخی هنرمندان گرافیست، از زبان استاد بهرام کلهرنیا گوش فرا دهیم. برای شنیدن بر لینک ذیل کلیک نمایید

http://kuficpedia.ir/?page_id=804

 

جلسه نقد خط نسخ:

http://kuficpedia.ir/?page_id=1364

 

با تقدیم احترام

cصفحه ما در فیسبوک

https://www.facebook.com/KuficCalligraphy

تایپ اعراب تنوین ها و تشدید ها

برای تایپ کسره ابتدا کلید Shift را نگه دارید و بدون اینکه انگشت خود را از روی Shift بردارید کلید  ی  را نیز فشار دهید . برای تایپ سایر حرکت ها کافیست بجای کلید ی کلیدهای زیر را فشار دهید :

 

1.            shift  + ض  = تنوین نصب          ً

2.            shift  + ص = تنوین ضم            ٌ

3.            shift  + ث = تنوین جر             ٍ

4.            shift  + ف = ویرگول               ،

5.            shift  +غ = نقطه ویرگول         ؛

6.            shift  + ش = فتحه                َ

7.            shift  + س = ضمه               ُ

8.            shift  + ی = کسره              ِ

9.            shift  + ب = تشدید             ّ

10.          shift  + ت = ـــــــــ کــشــیدن حــروف

11.          shift  + ز = ژ

12.          shift  + ظ = ة

13.          shift  + ل = ۀ

14.          shift  + د = أ

15.          shift  + ذ = إ

16.           ئ همزه بر روی ی کلید M

17.          ء همزه کنار حروف shift  + M

همچنین یک راه حل کلی برای رویت موارد فوق این است که:

Run-->osk

با این کار یه صفحه کلید مجازی براتون باز میشه که شما می تونید تمام کاراکتر ها رو در حالت عادی و در حالتی که شیفت پایین نگه داشته شده رویت کنید البته این برنامه برای کار دیگری ساخته شده است.

شما همچنین می توانید از پنجره character map استفاده کنید تا تمام کارکترهای یک فونت را مشاهده کنید. کافی است در START ویندوز این واژه را وارد کنید.
بدین منظور روی گزینه START رفته و مراحل بعدی را طی کنید.

ALL PROGRAMS > ACCESSORIES > SYSTEM TOOLS > CHARACTER MAP

درباره فونت‌های حرفه‌ای ایران فونت

فونت‌های فارسی اغلب در انطباق با استانداردهای ملی و بین‌المللی و همچنین از نظر قواعد زیباشناختی، کاستی‌های بسیاری دارند. از این رو ایران فونت، اصلاح و استاندارسازی 40 فونت فارسی را در دستور کار قرار داد. و پس از اعمال اصلاحات زیر در بسته جامع ایران فونت گردآورد. که در ادامه به موارد اصلاح و یا بازسازی شده اشاره خواهیم کرد.

از مهم‌ترین ویژگی‌ فونت‌های اصلاح شده می‌توان به تنظیم درهم‌رفتگی (kerning) حروف و کاهش حداقل 10 درصدی طول متن اشاره کرد که در کنار افزایش زیبایی متن، کاهش حجم صفحات یک کتاب، کاهش مصرف کاغذ و هزینه را موجب می‌شود. در این رابطه توصیه میکنیم به تصاویر زیر خوب دقت کنید:

جهت اطلاع بیشتر این صفحه را ببینید!

پشتیبانی از نیازهای خاص زبان‌های هم‌خانواده فارسی مانند عربی، پشتو، اردو و کردی نیز از دیگر ویژگی‌ فونت‌های اصلاح شده محسوب می‌شود که با چنین رویکردی شاهد نفوذ فرهنگی در کشورهایی که از این زبان‌ها استفاده می‌کنند، خواهیم بود. برای نمونه یک جمله را فونت یاقوت به چندین زبان در تصویر زیر نمایش داده می‌شود:

اصلاح حروف: در این مرحله به تک تک حروف بعنوان شخصیتی منفرد توجه شده و اصلاحات مورد نیاز روی آنها اعمال گردید. از جمله این اصلاحات موارد زیر را می‌توان بیان کرد:
• رفع شکستگی‌ها و اعوجاج موجود در منحنی حروف. این اشکال مخصوصاً در اندازه بزرگ نوشته‌ها نمایان بود.
• بسیاری از حروف ظرافت‌هایشان، به مرور از بین رفته بود که در این مرحله سعی شده این ظرافت‌ها برگردانده شود.
• متناسب‌سازی هر حرف از نظر اندازه و شکل با سایر حروف
• تعیین محل مناسب برای نقاط و اعراب

درج آسان و دسترسی راحت به جملات دعایی کارکترهای پرکاربرد و محبوب با فشردن کلید Alt و اعداد 1 تا 18 و یا از طریق Character Map:

تصحیح محل اعراب، امکان درج فونت در فایل‌های PDF، مطابقت با آخرین نسخه استاندارد یونی‌کد، استاندارد ملی 6219، استاندارد‌ Adobe Glyph Naming ، استاندارد  Open Type نیز در 40 فونت فارسی انجام شده است.

برای بهتر درک کردن ارزش این بسته بهتر است خودتان با چشم خود ببینید تا بتوانید قضاوت بهتری کنید: دریافت فایل PDF فونت‌های حرفه‌ای

نکاتی درباره طراحی فونت

شاید شما از آن دست طراح‌هایی هستید که علاقه ویژه ای دارید یک فونت اختصاصی برای خودتان طراحی کنید! و یا اینکه یک فونت زیبا ساخته و آن را منتشر کنید. جناب آقای فرهاد عابدینی مقاله‌ای را درباره اصول طراحی فونت فارسی و لاتین در اختیار ما قرار دادند که با خواندن آن طراحی فونت برای شما بسیار آسان، جذاب و دلچسب خواهد شد. برای مشاهده روی ادامه مطلب کلیک کنید.

اگر طراح حرفه‌ای فونت هستید شاید این مقاله زیاد به کارتان نیاید، گرچه خواندنش هم ضرری ندارد، ولی اگر هنوز رسماً فونتی طراحی نکرده‌اید، پیشنهاد می‌کنم حتما بخوانید.

این روزها هرکسی که کمی حوصله و خلاقیت به خرج دهد می‌تواند فونتهای زیبایی بسازد.

بدیهی‌ترین گروهبندی حروف فارسی به شکل زیر است :

آ ا – ب پ ت ث – ج چ ح خ – د ذ  - ر ز ژ – س ش – ص ض – ط ظ – ع غ – ف ق – ک گ – ل م ن و هـ ی

بنابراین می‌توان این گروه‌ها را بدون در نظر گرفتن نقطه و سرکش به شکل ساده‌تر زیر نوشت:

ا – ب – ح – د – ر – س – ص – ط – ع – ف – ق – ک – ل – م – ن  - و – هـ – ی

و البته می‌توانیم این روند را ادامه دهیم، و حروفی مانند «ص» و «ط» را در یک گروه و «ب» و «ک» را در یک گروه و... قرار دهیم. این روش، نمودار زیر را به ما می‌دهد، حروفی که خویشاوند یکدیگر محسوب می‌شوند در یک کادر به هم مربوط شده‌اند: 

مستطیل‌ها هم خانواده‌ها را نشان می‌دهند، در عین حال حروف غیر هم خانواده نیز شباهت‌هایی دارند. خطوط قرمز این وابستگی‌ها را نمایش می‌دهند. خط چین بین «ح» و «ن» نشانگر این است که کمان‌های این دو گروه نه کاملاً جدا هستند و نه کاملاً یکسان.

بنابراین باز هم می‌توان این نمودار را خلاصه‌تر کرد و حتی خود حروف را نیز به نمادهای کوچکتری شکست و برای هر کدام یک «سر» و یک «بدنه» تعریف کنیم، به شکل زیر:

در نتیجه «زیرنماد» هایی زیر به دست می‌آیند، در‌ واقع همان اشکالی که در دبستان پیش از یادگیری الفبا تمرین می‌کردیم!

با داشتن این‌ مجموعه کار ما سریعتر، دقیقتر و زیبا‌تر خواهد شد. کافیست هر یک از این زیرنمادها را ابتدا بر روی کاغذ طراحی کنیم و سپس با پیوستن آن‌ها در کامپیوتر حروف را بسازیم. مثلاً ترکیب «سر» ع و نماد J حرف «ع» آخر را به دست می‌دهند و با پیوستن همین J با سر جـ حرف «ج» آخر را خواهیم داشت. نماد B برای بدنه‌های «ب» «ک» و «ف» به کار می‌رود و نماد N برای بدنه‌های «ن» «ق» «س» «ص» و «ل». بقیه نمادها نیز واضح هستند. ناگفته روشن است که اتصال سرها و بدن‌ها باید توسط منحنی‌های مناسب و هموار انجام شود. همچنین تا آنجا که ممکن است شکل اصلی قطعات کوچک را بهتر است تغییر ندهید. مثلاً سر «ل» مستقیماً به بالا می‌رود ولی سر «ق» انحنا دارد.

و اما نکته‌ای درباره شکل حروف با کمک منحنی های بزیه Bezier. اگر نگاهی به هندسه دبیرستان داشته باشید خواهید دید که بر یک منحنی در هر نقطه می‌توان یک «مُـماس» رسم کرد. این مماسها در نرم افزارهای طراحی فونت کارکنترل و تغییر شکل منحنی را برعهده دارند. اگر می‌خواهید شکل حروف پاکیزه و منظم باشند ، باید از ایجاد برآمدگیهای ناموزون جلوگیری کنید. دو منحنی زیر را با هم مقایسه کنید. اولی از دو منحنی دیگر تشکیل شده که چون مماسها تقریباً در یک راستا هستند به شکل یک منحنی دیده می شوند، درحالیکه در منحنی پایینی با هم زاویه دارند و شکل را ناهموار نمایش می دهند.

مثالی که بد نیست در این باره گفته شود، نشستن هواپیما روی باند یا ساده‌تر از آن، پارک کردن اتومبیل است. منحنی مسیر هواپیما یا اتومبیل نباید با باند یا کناره خیابان زاویه‌ای نادرست بسازند.

نکته دیگر درباره منحنی‌ها، این است که «نقاط عطف» را باید تا حد امکان کمتر تعریف کرد. اگر می‌بینید نقطه‌ای بین دو نقطه دیگر زائد به نظر می‌رسد و با حذف آن شکل اصلی زیاد تغییر نمی‌کند باید آن را بردارید. نقاط کمتر باعث سرعت بیشتر در نمایش فونت می‌شوند. گرچه با سرعت‌های روزافزون کامپیوترها شاید این موضوع کم اهمیت به نظر آید، ولی برای فونت‌های پیچیده‌تر و برای متون چند صد صفحه‌ای و ویرایش چند باره آن می‌تواند قابل ملاحظه باشد.

نرم افزاری که انتخاب می‌کنید در طراحی و تمیز بودن نتیجه و نیز سرعت کار بسیار تأثیر دارد. مطمئن شوید نرم افزارتان ابزارهای مهم را حتماً داشته باشد ، تا برای کارهای ساده‌ای مانند Copy / Paste کردن یا آینه کردن و غیره دچار مشکل نشوید. این روزها تقریباً همه با نرم‌افزار FontCreator کار می‌کنند. که می‌توانید تصویر فونت خود را که روی کاغذ طراحی کرده‌اید به درون آن اسکن کنید. البته قطعاً پیشنهاد می‌شود وکتور فونت خود را با نرم افزارهای دیگر مانند Illustrator و غیره بسازید و آن را به درون FontCreator ایمپورت کنید. بدین ترتیب کار شما سریعتر و تمیزتر خواهد شد. نرم‌افزار پیشنهادی دیگر می‌تواند TypeLight باشد.

نقطه‌های حروف را آخر اضافه کنید. به یاد داشته باشید همه نقطه‌ها ( تک نقطه، دو نقطه و سه نقطه) باید هم اندازه باشند. گو اینکه شاید در بعضی فونت‌های پیچیده برای برخی حروف مثلاً «چ» دچار مشکل شوید و بخواهید اندازه را کمی تغییر دهید.

شاید لازم به گفتن نباشد که اتصال چپ و راست حروف را حتماً باید دقیق طراحی کنید. مثلاً اتصال «بــ » به « ــا » . به این معنی که تمام اتصال ها حتماً در یک سطح باشند.

برای حروفی که درونشان دایره هست مثل «و» ، «هـ » و غیره ، جهت دایره درونی باید مخالف جهت دایره بیرونی باشد تا نمایش آن درست دیده شود.

بعد از اتمام حروف اصلی، نمادهای فرعی دیگر مانند اعداد، گروه همزه دارها، تنوین‌ها، نقطه و کاما و ستاره و غیره را نیز فراموش نکنید!

توجه داشته باشید که فونت‌ها را از جهتی می‌توان به دو گروه تقسیم کرد: عنوانی‌ها و متنی‌ها.

عنوانی‌ها آن‌هایی هستند که برای عنوان‌های کوتاه متون یا پوسترها مناسب باشند، اما برای متن‌های طولانی خوانایی ندارند. و متنی برعکس، آن‌هایی که برای طراحی و گرافیک ممکن است بیش از حد ساده و بی‌پیرایه و بی‌روح باشند، اما در متونی مثل کتاب‌ها و مقاله‌ها خوانایی بالایی دارند و چشم خواننده را خسته نمی‌کنند. از ابتدای طراحی تصمیم بگیرید که فونت شما قرار است برای چه منظوری ساخته شود.

درباره حروف لاتین، طراحی آن‌ها ساده‌تر از فارسی است، مگر آنکه بخواهید فونت‌های مافوق هنری داشته باشید! از همه حروف سخت‌تر، حرف S است که باید در حقیقت سه منحنی را با زاویه معقولی به هم پیوند دهید.

در هر حال یکی از متداول‌ترین گروه بندی‌ها برای حروف کوچک و بزرگ به شرح زیر است:

امیدوارم در طراحی فونت‌های خود با اشتیاق و موفق باشید!

فرهاد عابدینی

پیوست: لینک دانلود فایل PDF این مطلب

اعطای نشان درجه یک هنری به موسوی جزایری

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، حسین موسوی، همکار و مدیر برنامه‌های سید محمدوحید موسوی جزایری گفت: از طرف شورای ارزشیابی هنرمندان، نویسندگان و شاعران شورای عالی انقلاب فرهنگی نشان درجه یک هنری، معادل دکترا، به محمدوحید موسوی جزایری اعطا شد

وی افزود: این هنرمند خوشنویس غیر از احیای قلم گمشده خط کوفی اولیه و نگارش تابلوهای خوشنویسی بسیار به خط کوفی، تحقیقات بسیاری نیز در این حوزه انجام داده که به انتشار کتاب‌هایی ختم شده است

موسوی در توضیح بیشتر تحقیقات وحید موسوی جزایری گفت: این هنرمند تحقیق درباره خطوط کوفی را از سال 1371 آغاز کرد. مطالعات و همچنین تجربیات خوشنویسی او در زمینه شیوه‌های خط کوفی، در سال 1372 منجر به یافتن «تراش قلم گمشده خط کوفی اولیه» شد. بسیاری از پژوهشگران، هنرمندان و منتقدان هنرهای تجسمی در ایران و دیگر کشورها، مانند استادی چون بهرام کلهرنیا و بهاالدین خرمشاهی از وحید موسوی جزایری با عنوان «احیاگر خط کوفی در دوران معاصر» یاد می‌کنند

حسین موسوی در پایان گفت: کتابی پژوهشی درباره خط کوفی از این هنرمند به زودی در کشور آمریکا منتشر خواهد شد. معمولا کتاب‌های پژوهشی سید محمدوحید موسوی جزایری همراه با ترجمه انگلیسی به چاپ می‌رسند. بر این اساس این کتاب‌ها در موزه‌ها و کتابخانه‌های معتبر جهانی وجود داشته و معرف هنر متعالی خوشنویسی اسلامی و ایرانی  هستند

سیدمحمد وحید موسوی‌جزایری دارای مدرک کارشناسی گرافیک است. شورای عالی انقلاب فرهنگی به دلیل فعالیت‌های پژوهشی متعدد و همچنین خلق اثر در زمینه خوشنویسی، به ویژه خط کوفی و یافتن «تراش قلم گمشده خط کوفی اولیه» در ابتدای ماه جاری (شهریور 1392) به این هنرمند نشان درجه یک هنری اعطا کرد

نام برخی از کتاب‌های منتشر شده موسوی جزایری به این شرح است: «دانشنامه خط کوفی: به همراه مجموعه‌ای رنگی از آثار استادان و اشیای کهن کوفی»، «خط و خوشنویسی در سه جلد؛ جلد اول: خط کوفی؛ جلد دوم: سبک‌های نسخ و ثلث؛ جلد سوم: تایپوگرافی»، «سنگ نوشته‌های به خط ثلث در استانبول ترکیه»، «سنگ نوشته‌های خط کوفی، میراث فرهنگ جهانی» و « گنجینه سکه‌ها، آیینه تاریخ و هنر: آلبومی از سکه‌های دوران اسلامی در موزه حیدرزاده

مجموعه آثار خوشنویسی به خط کوفی و دیگر خط‌ها و همچنین تایپوگرافی این هنرمند در کتاب‌هایی با نام‌های «نسیم شرق»، «مهر نگارین»، «مسیح جان» و «هفتم فلک» منتشر شده است.
منبع: http://kuficpedia.ir/?page_id=1312

کرنینگ چیست و چه ضرورتی دارد؟

 کلمات و جملات متعددی هر روز و هر ساعت بروی صفحه مانیتور و یا کاغذ حک می شوند تا خوانندگان با مطالعه آنها اطلاعات مختلفی را کسب کنند و هر شخصی بنا به نیاز خود در جستجوی مطلب مورد علاقه اش شاید ساعتها مطالعه کند.

اما آیا تا به حال به این نکته توجه کرده اید که همنشینی حروف در کنار یکدیگر و خلق یک کلمه چگونه باید صورت بگیرد؟

آیا تا به حال به این موضوع توجه داشته اید که آیا نزدیک شدن دو حرف به یکدیگر چقدر می تواند در خوانایی یک کلمه و یا خسته نشدن چشم یک خواننده تاثیر داشته باشد؟

آیا تا به حال توجه کرده اید که وظیفه یک طراح فونت بعد از طراحی یک فونت رعایت استاندارد فضای بین حروف می باشد، تا خواننده در موقع خواندن مطلب دچار مشکل از نزدیکی بیش از اندازه دو حرف به یکدیگر و یا دور شدن دو حرف از همدیگر نشود؟

فضاهایی بین حروف که در مجموع یک کلمه را می سازند دارای سواد و بیاض هستند تا وقتی دو حرف بیش از حد بهم نزدیک بشوند در سایزهای کوچک مانند یک لکه سیاه دیده نشود و برعکس آن دو حرف طوری از یکدیگر دور باشند که بجای اینکه یک کلمه واحد را تداعی بکند دچار مشکل شود و کلمات مختلفی به چشم خواننده دیده بشوند.

اما سالهاست که فونتهای موجود در بازار نشر عمدتا دارای کرنینگ یا همان کنترل فضای بین حروف، نمی باشند و خوانندگان عادت کرده اند که حروف را بصورت غیر اصولی در کنار یکدیگر بخوانند بطور مثال در فونت یکان کلمه آراء دارای فضای نامناسبی بین حرف ر و حرف ا می باشد که در یک زمان کوتاه به نظر حرف ا از ر جدا می رسد اما همانطور که ملاحظه می فرمایید دو حرف با فونت‌های اختصاصی ایران فونت بطور مناسبتر در کنار یکدیگر قرار گرفته اند.

همانطور که در بالا ذکر شد رعایت فضای اصولی و چشم نواز بین حروف بر عهده طراح فونت می باشد که با داشتن تجربه فراوان این کار را انجام داده تا از نظر فن بصری و زیبایی، حروف را بطور صحیح در کنار هم قرار دهد.

به همین دلیل یک طراح باید از تخصص ویژه ای برخوردار باشد تا این شیوه اشتباه رعایت نکردن اصولی فواصل بین حروف در بین خوانندگان رایج نشود چون باعث زیان های جبران ناپذیری برچشم خواننده و مسائل دیگر میشود.

همانگونه که در تصاویر فوق مشاهده می فرمایید همنشینی حروف طوری صورت گرفته است که نه آنقدر دور هستند که به نظر جدا بیایند و نه آنقدر به همدیگر چسبیده باشند تا چشم مجبور به جدا کردن حروف از یکدیگر باشد.

معمولا برای ایجاد یک فضای مناسب مابین حروف از ابتدا یک طراح باید به فکر آن باشد که در زمان طراحی حروف مورد نظر هر دو حرف طراحی شده را در کنار یکدیگر قرار داده و نسبت به ورود بیش از حد حرف قبلی به محدوده حرف بعدی تدابیری بیندیشد و در شکل طراحی شده حرف قبلی تجدید نظر کند و یا اینکه اگر دست طراح در ترکیب حرف طراحی شده زیاد باز نباشد در این موقع است که کرنینگ به کمک آن آمده تا فضای بین را کنترل کرده و یک فضای مناسب ایجاد بشود.

اما چگونه می شود که تجربه کافی و لازم را در رعایت فاصله مجاز بین دو حرف را بگونه ای که خللی در خوانایی و زیبایی کلمات ایجاد نکند، بدست آورد؟

همانطور که شما عزیزان هم با این موضوع آشنایی کامل دارید که دیدن بیش از اندازه حروف تشکیل دهنده یک کلمه در سایز ههای مختلف و تجسم حجم حروف در سایزهای مختلف خود از عوامل درک فضای بین حروف می باشد به گونه ای که بتوان نسبت به فضای اطراف یک حرف و سیاهی تشکیل دهنده آن حرف، اندازه مناسب ورود یک حرف به فضای حرف دیگر را دانست.

این توضیحات مختصری بود برای درک سیاهی تشکیل دهنده حروف، که آنها نیز مانند یک شکل، مجزا برای خود عمل می کنند و باید فضای اطراف آنها را در بهتر دیده شدنشان بوسیله شکلهای دیگر، از بین نبرد چرا که لازمه خوب خوانده شدن یک حرف همانا رعایت کردن فضای اطراف آن است که حرفی بیش از اندازه و با حجم سیاهی تشکیل دهنده خود وارد حرف دیگر نشود.

لازم به ذکر است در بسته ایران فونت حدود 30 فونت تعبیه گردیده است که علاوه بر پشتیبانی از کرنیگ دارای خصوصیات منحصر به فردی است که در رابطه با آن بیشتر سخن خواهیم گفت.

دومین دوره آموزش خط کوفی ؛ مستند جادوی خط کوفی

نخستین دوره تابستانی آموزش خواندن و نگارش خط کوفی در تهران به پایان رسید. هم اکنون برای دومین دوره تابستانی آموزش کوفی، می توانید ثبت نام نمایید. برای مشاهده تصاویر و توضیحات بیشتر، لطفا بر لینک ذیل کلیک نمایید

http://kuficpedia.ir/?page_id= 1137

در صورت تمایل هنردوستان، می توان این دوره را در شهرهای دیگر نیز برگزار نمود

 

در لینک ذیل نیز، مستندی کوتاه از برنامه «جادوی خط کوفی: اجزای همزمان و فی البداهه خط کوفی و موسیقی سنتی» قرار دارد

http://kuficpedia.ir/?page_id= 804

 

کاری از: www.kuficpedia.ir

گزارشی از اجرای همزمان خط کوفی و موسیقی در دانشگاه تبریز

ایران فونت طیق سیاست و رویکردی که در زمینه های خط و نوشتار دارد بنا دارد هر گونه برنامه ای که در سطح کشور در این زمینه صورت پذیرد را بازتاب دهد. در هفته گذشته برنامه با موضوع جادوی خط کوفی در دانشگاه تبریز صورت پدیرفت که گزارش تفصیلی آن در ادامه مطلب خدمت شما ارائه داده می‌شود.

نخستین تجربه نگارش خط کوفی برای جمعیتی از مشتاقان فرهنگ و هنر، همراه با فی البداهه نوازی سه تار و فی البداهه خوانی، با عنوان همایش «جادوی خط کوفی» در دانشگاه تبریز برگزار شد. 

به گزارش خبرنگارخبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه آذربایجان شر قی، مولف دانشنامه خط کوفی در این همایش ویژگی خط کوفی را نسبت به سایر خطوط، در سادگی، پویش و جذابیت آن دانست و اظهار کرد: علاوه بر کاربردهای تزئینی منحصر به فردی که فقط می توان از خطوط کوفی انتظار داشت، بازنگری معاصر ما به این نوع خطوط کهن می تواند دریچه های نوینی را به جهان نوشتار معاصر باز کند.

 سید محمد وحید موسوی جزایری مولف دانشنامه خط کوفی، در این برنامه به صورت زنده برای بییندگان آیه ” اِنّه مِن سلیمان و اِنٌه بسم الله الرٌحمنِ الرٌحیم” را به خط کوفی خوش نویسی کرد.

همچنین در کنار این برنامه خوش نویسی، جواد آصفی، خواننده موسیقی سنتی و از دانشجویان دانشگاه هنر تبریز، با صدای زیبای خود برنامه «حافظ خوانی» را با اجرای چند قطعه غزل به مجلس رونق بخشید.

یادآور می شود در  بخش دیگری از این مراسم، برخی از فرهیختگان تبریزی به همراه سیدوحید جزایری به معرفی خط کوفی پرداختند.

همچنین مولف دانشنامه خط کوفی، درحاشیه برگزاری این همایش درگفتگو با خبرنگار ایسنا با اشاره به جذابیت، زیبایی، سادگی خط کوفی اظهار کرد: خط نوشتاری معاصر باید با ذات و فرهنگ ایرانی- اسلامی هماهنگ شود که بهره مندی از زیبایی های خط کوفی اصلی ترین راهکار است.

سید محمدوحید موسوی جزایری گفت: خطوط کوفی را نباید از بابت صرفِ جنبه ی تاریخی بودنش مورد ارزیابی قرار دهیم، زیرا این خطوط یک هزار ساله، می توانند چارچوب هایی ناپیدا از ساختار الفبایی خط فارسی را برای ما مشخص کنند.

وی افزود: بازکاوی خطوط کوفی به عنوان موضوعی تاریخی و کهن و تبدیل آن به زبان قابل فهمی در مبحث تایپوگرافی، نیاز معاصری است که می بایست از طریق آموزش های تخصصی در بیان اهمیت آن کوشید.

موسوی جزایری ایجاد انگیزه های مطالعاتی و پژوهشی برای مخاطبین و شرکت کنندگان در این همایش را یکی از دغدغه ها و نیازهای جدی دانست و افزود: سعی خواهیم کرد به فراخور ظرفیت ها و علاقمندی های موجود، طرز فکر به وجود بیاوریم.

موسوی جزایری هدف از برگزاری چنین همایشی را آشنایی با مضامین تاریخی یک هزار و چهارصد ساله، که اغلب در سطحی ترین لایه های پژوهشی مورد ارزیابی قرار گرفته، عنوان کرد و افزود: امیدواریم بتوانیم با اجرای چنین همایش هایی بخشی از نیازهای جامعه  گرافیک و طراحان حروف را برطرف کنیم.

موسوی جزایری با تاکید بر تغییر خط نوشتاری کنونی، ادامه داد: خط موجود در کتاب ها و فضای مجازی از جذابیت و چشم نوازی خاصی برخوردار نیست که این امر موجب کاهش علاقه جهت مطالعه و پائین آمدن سرانه کتاب خوانی می شود.

وی یکی از علت های دشوار بودن خواندن برخی از نوشته های کوفی  را بدون اعراب بودن آنها دانست.

این هنرمند، محقق خطوط کهن و مولف دانشنامه خط کوفی، با بیان اینکه اولین خطی که قرآن با آن نوشته شده، خط کوفی است، بر اهتمام ویژه به آموزش، ترویج و ورود این خط به زندگی روزمره تاکید کرد.

یادآور می شود، سید محمدوحید موسوی جزایری، دانش آموخته رشته گرافیک است که تسلط خوش نویسانه در زمینه برخی از خطوط کهن و سنتی، امکان نقد و تحلیلی کاربردی را برای وی به وجود آورده است. وی تا کنون در زمینه تایپوگرافی بیش از سه هزار لوگوتایپ و چندین فونت را با قابلیت های بصری جدید طراحی کرده است. اکثر آثار وی در حوزه خوشنویسی کوفی، با ورق طلا تذهیب شده و برگرفته از آیات قرآن مجید و اسماء جلاله است و همچنین کتاب های خط ثلث ترکیه، مجموعه سه جلدی خط و خوشنویسی و سنگ نوشته های کوفی میراث فرهنگ جهان را تألیف کرده است.

منبع به همراه گزارش تصویری: جادوی خط کوفی: نخستین اجرای همزمان و فی البداهه خط کوفی و موسیقیر

در ضمن، به همت یکی از دانشجویان دانشگاه تبریز، شما نیز می توانید در توسعه خط کوفی همراه شوید. بییاییم برای ایجاد انرژی مثبت در محیط زندگی مان، از فاخرترین مفاهیم فرهنگی استفاده کنیم. لینک ذیل توضیح بیشتری دارد:  http://kuficpedia.ir/?page_id=1045

و همچنین نخستین دوره آموزش خط کوفی در شهر تبریز:  http://kuficpedia.ir/?page_id=1102

اندر فواید اپن تایپ یا هر آنچه که از یک فونت می خواهید!

 تا حالا شده که یک فونت را در یک برنامه ی ویرایش فونت باز کنید؟ منظور از برنامه ی ویرایش فونت همان طور که می دانید (؟) آن دسته از برنامه هایی هستند که می توانند، فونت های موجود را ویرایش کرده، تغییر داده، ذخیره و خروجی گرفته و.... (مانند Font Creator 5، FontCreator 5.5، FontLab Studio 5، Macromedia Fontographer 4.1 و... دقت کنید که Font Creator 5 در نام تجاری خود بین Font و Creator فاصله دارد اما نسخه‌ی 5.5 ندارد، ممکن است جالب نباشد اما این نکته در What's New نسخه‌ی 5.5 ذکر شده بود!)

◊◊◊

بله...اگر این کار را انجام داده باشید با انبوهی از گلیف‌هایی مواجه می‌شوید که در نگاه اول، احتمالا از خود می‌پرسید که اینها به چه کاری می‌آیند وقتی نمی‌توان آنها را مثل بچه‌ی آدمیزاد تایپ کرد؟! کاملا صحیح است، دسته‌ای از گلیفها هستند که شما نمی‌توانید آنها را تایپ کنید، اما می‌توانید از آنها استفاده کنید. یعنی به بیان روشن‌تر شما با فشردن کلید‌های عادی صفحه‌کلید خود مانند ب،چ،ه،ش و... آنها را در اختیار نخواهید داشت اما اگر از نرم‌افزارهایی استفاده کنید که منویی با عنوان Glyphs داشته باشند، می‌توانید به راحتی این دسته از گلیف‌ها را به دورن متن خود وارد کنید. نمونه‌ی این دسته نرم‌افزارها، همان‌طور که می‌دانید، Adobe Illustrator و Corel Draw و Adobe InCopy هستند. اما چطور است که طراح فونت مربوطه این همه زحمت طراحی حروف را به جان می‌خرد، اما در واقع قسمت زیادی از کارش (شاید) هیچ‌وقت توسط کاربر دیده نشود؟ بله این مسئله‌ای است که احتمالا تا پایان قرن حاضر یا هنگامی که شماره‌ی ورژن Creative Suit آقایان ادوب‌(ی) سه رقمی شد، حل خواهد شد! به هر حال این سنتی ست که فعلا وجود دارد و بعضی از نرم‌افزارها در عین حرفه‌ای بودن این ویژگی را در خود ندارند، مثل Adobe Photoshop. با این وجود این قضیه آیا برای ما مشکلی ایجاد خواهد کرد؟ به هیچ عنوان...! در ادامه‌ی متن ترفندک‌هایی را راجع به این موضوع، یعنی وارد کردن گلیف‌هایی که در فونت‌ها وجود دارد اما نمی‌توان آنها را با تایپ مستقیم، به دست آورد، خواهید خواند:

راه اول: و خداوند کلیپ‌برد را آفرید!

این راه، ساده‌ترین راه ممکن است که هم در فیلم‌های آموزشی ادوب‌(ی) و هم در خیلی جاهای دیگر دیده شده است، شما برای رسیدن به هدف خود کافی‌ست در کشوری مثل ایران زندگی کنید و یا پولتان از پارو بالا بزند! اگر در ایران زندگی کنید به این علت که اینجا چیزی خنده‌داری به نام کپی‌رایت و از این جور چیزها وجود خارجی و داخلی ندارد، می‌توانید یک نسخه از نرم‌افزارهای Adobe Illustrator یا Adobe InCopy را خریداری ( خریداری در جوامع غیر از ایران به عمل پرداخت پول در برابر تهیه کالا یا دریافت خدمات گفته می‌شود، شما که مجموعه‌ کامل محصولات ادوب(ی) را با پرداخت 1000 تومان از پاساژ سر خیابانتان می‌خرید، جدی نگیرید! برای آگاهی اذهان دردمند ذکر شود که قیمت یک نسخه‌ی Adobe Photoshop اگر اشتباه نکنم، در ممالک اجنبی چیزی در حدود 700$ است! و حساب کنید که یک فرد پس از کلی خون جگر خوردن و خرید یک عدد Adobe Photoshop متوجه شود که برای این کار باید یک نسخه Adobe Illustrator هم بخرد! به احتمال نزدیک به 98.99 درصد از خیر و شر گلیف‌های متفرقه خواهد گذشت! Hey…you…foreigner…don’t worry about that…I will give you a Trick in a few minutes later…keep reading the Article…!) کرده و از شیوه قدیمی و نخ‌نما شده اما هنوز پر کاربرد Copy-Paste استفاده کنید، در این شیوه شما متن مورد نظر خود را در نرم‌افزاری که قابلیت استفاده از گلیف‌های متفرقه را دارد (یعنی منویی با عنوان Glyphs یا شبیه به آن دارد) نوشته و Copy کرده و در نرم افزاری که این ویژگی را ندارد Paste می‌فرمایید، البته واضح است که در برنامه‌ی مقصد هم باید همان فونت را انتخاب کرده باشید! ممکن است بگویید که چطور چنین چیزی ممکن است؟ علاوه بر این که این قضیه چیز پیچیده‌ای نیست، به ما ارتباطی پیدا نمی‌کند که چطور چنین چیزی ممکن است؟ اما اگر خیلی حساس هستید عرض شود که از آنجایی که فونت مورد نظر، تمام این حروف را در خود دارد و در هر آن با زدن کد مربوطه آن حروف را آشکار می‌کند، فلذا این قضیه بسیار ساده صورت می‌گیرد و هیچ شعبده‌ای در کار نیست. مراحل کار را در پایین می‌بینید:

1- Open Adobe Illustrator
2- Create a Text Layer
3- Select your Font
4- Type your Text
5- Copy Text to Clipboard
6- Open Adobe Photoshop
7- Create a Text Layer
8- Select Same Font
9- Paste Clipboard into Layer

راه دوم: همین ویندوز خودمان!

برای این‌که به عمق قضیه پی ببرید، مسیر Start \Programs\Accessories\System Tools\ را طی کنید و Character Map را اجرا کنید، در اینجا با انتخاب هر فونت (چه لاتین و چه فارسی) می‌توانید انبوه گلیف‌های طراحی شده را ببینید. پیشنهاد ما Tahoma معروف است! البته در میان فونت‌های فارسی به چیز خاصی برخورد نخواهید کرد. این راه در واقع اعصابی قوی می‌خواهد، به این معنی که شما می‌توانید با انتخاب کاراکترهای مختلف و دو کلیک بر روی آنها متن خود را بنویسید و بعد از دکمه‌ی Copy استفاده کرده و در نرم افزار مقصد بعد از انتخاب همان فونت، Paste کنید. توجه داشته باشید که این روش‌ها برای نامه‌نگاری یا نوشتن مقاله نیست، بلکه برای متن‌های کوچک و گلیف‌های خاص است. بله...احتمالا 98.99 درصد از خوانندگان به سمت دفتر مجله حمله‌ور شده‌اند که ما که خودمان می‌دانستیم....عزیزان....آرامش خود را حفظ کنید، ما برای آن 1.01 درصد گفتیم...گناه دارند... البته که اینجا قرار نیست Character Map آموزش بدهیم، اما تیک Advanced View را هم بزنید و گزینه‌های پایینی را تست کنید، اتفاقی نمی‌افتد! (شکل 1)

Table of Glyphs

راه سوم: Sit on your Knees!

از آنجایی‌که موارد بالا برای بعضی از دوستان چندان جالب نیست و عموما ایرانی‌ها، تمایل دارند که کاری عجیب و غریب انجام دهند و بعد خیالشان راحت می‌شود و از آنجایی که خوب است که قضیه در خود Adobe Photoshop به اتمام برسد، راه سوم را ذکر می‌کنیم که کمی مقدمات دارد. این راه را در اثر نامه‌نگاری الکترونیکی (ایمیلینگ!) با فیلیپ بوکوئه (Philippe Bouquet) مسئول پاسخگویی شرکت WinSoft که فونت‌های Adobe Arabic و WinSoft Naskh و WinSoft Thulth را طراحی کرده است (شرکت را عرض می‌کنم نه آقای بوکوئه را !) به دست آوردم که البته با توجه به موارد بالا نیازی به این روش احساس نمی‌شود. آقای بوکوئه بیچاره که تصور می‌کرد اینجا هم مثل ایالت فرنگ است که ما حق همدیگر را بخوریم و یک آب معدنی هم رویش، فکر می‌کرد که خریدن (به توضیحات بالا راجع به خریداری رجوع شود) یک نرم‌افزار دیگر برای من، بسیار پرهزینه و غیر منطقی به نظر می‌آید، فلذا دچار عذاب وجدان شد و این Trick را بر ما افشا کرد. قضیه از این قرار است که شما برای این کار باید قدم رنجه فرموده به رجیستری ویندوز بروید و امکان تایپ از طریق کدهای هگزادسیمال را در برنامه‌ی فوتوشاپ فعال کنید، امیدوارم که عبارت رجیستری به گوشتان خورده باشد، در غیر این صورت من هیچ مسئولیتی در قبال عوارض ناشی از خواندن ادامه‌ی مقاله قبول نمی‌کنم! (شکل 2)

 

Registery


برای این کار عملیات زیر را انجام دهید:

1- Open regedit
2- Under HKEY_Current_User/Control Panel/Input Method,
Set EnableHexNumpad to "1". If you have to add it, set the type to be REG_SZ
3- Restart Windows
4-Then you have to know the Unicode code of letters:
For Example: De: 0688 , YE bar: 06D2
5-To type in Photoshop,
Create a text frame
Select winsoft Thuluth font
6-Press and hold down the Alt key.
Press the + (plus) key on the numeric keypad
Type the hexidecimal unicode value
Release the Alt key
7-The character then should be displayed

متن بالا بدون هیچ گونه دخل و تصرفی عین نوشته‌ی آقای فیلیپ بوکوئه بود که چون خلاصه و ساده همه چیز را طرح کرده بود نیازی به ترجمه ندیدم. اگر مشکلی داشتید به شکل 2 رجوع کنید یا با من در ارتباط باشید یا به همان راه‌های اول و دوم بپردازید یا به همان کارهای قبلی‌تان که پیش از خواندن این مقاله انجام می‌دادید، بپردازید! ما که راضی بودیم، کار هم کرد. راستی بدانید که برای بدست آوردن کدهای هگزادسیمال یکی از راحت‌ترین راهها همان Character Map است، با زدن بر روی هر گلیف در قسمت پایین برنامه، کد نمایش داده می‌شود.

◊◊◊

اما در اینجا، می‌خواهیم نگاهی کوتاه بیاندازیم به فرمت Open Type که چندان از بحث ما دور نیست، این دسته از فونتها که نسل جدیدی پس از True Type یا همان فونت‌های با پسوند TTF هستند، دارای امکانات فوق‌العاده‌ای هستند که خوشبختانه به فونت‌های فارسی هم سرایت کرده است، البته همان طور که حدس زدنش زیاد دشوار نیست، به دست اجنبی‌ها... در این‌گونه از فونت‌ها هم شما گلیف‌های اضافه و متعددی مشاهده می‌کنید که این بار جایگاه و محل قرارگیری‌شان مشخص است، در این حالت هم دقیقا شبیه به موارد در بالا گفته شده، نرم‌افزارهای Adobe Illustrator و Adobe InCopy از Adobe Photoshop بهتر هستند و با در دسترس قرار دادن پنجره Glyphs شخص را در انتخاب آزاد می‌گذارند (به لینک فیلم آموزشی ادوب(ی) که من در مقاله‌ی "عروس خانم، خوش آمدی!" در بخش کامنت‌ها در سایت رسم‌دات‌آی‌آر قرار داداه‌ام ، رجوع کنید!) اما با این وجود Adobe Photoshop CS2 ME خوشبختانه پس از انتخاب T یعنی همان ابزار تایپ و با آوردن پالت Character و زدن مثلث گوشه‌ی سمت راست بالای پالت، منوی مربوط به تنظیمات Open Type را ظاهر می‌کند (اول به شکل 3 رجوع کنید و بعد توجه داشته باشید که آیکون فونت‌های Open Type به صورت یک O لاتین است، بر خلاف True Type ها که 2 عدد T دارند) باز هم دقت کنید که برای تمامی فونت‌های Open Type گزینه‌ی مربوط به تنظیمات فعال نخواهد بود، در واقع منوی مربوط به تنظیمات فونت‌های این گروه در صورتی‌که فونت مزبور، (حتی یکی از) ویژگی‌های 10 گانه فونت‌های Open Type را دارا باشد، فعال می‌شود و اجازه‌ی تغییر در حروف فونت مورد نظر را می‌دهد. این تغییر به صورتیست که شما بدون تغییر فونت می‌توانید چند نوع از یک اتصال حروف (یا زوج حرف) داشته باشید و اتصالات متفاوت حروف را تجربه کنید. اما این 10 گروه به نقل از Help خود فوتوشاپ (منوی Help/Photoshop Help یا زدن کلید F1 ) عبارتند از : (شکل 3 و شکل 4)

 

Ten

1-Standard Ligature :
جایگزین‌های تایپوگرافیک برای جفت‌های معین کاراکترها مانند: fi, fl, ff, ffi و ffl.
2- Contextual Alternates :
کاراکترهای جایگزینی هستند در برخی از تایپ‌فیس‌ها، برای ایجاد اتصال بهتر بین حروف. مثلا در فونت Caflisch Script Pro با فعال کردن این ویژگی، جفت حروف bl در bloom چنان به هم می‌پیوندند که شبیه به دست‌خط می‌شوند (این‌که من این‌قدر جدی می‌نویسم برای این است که در حال ترجمه از روی "کمک" فوتوشاپ هستم و این قضیه شوخی‌بردار نیست، راستی اگر در حال فکر کردن به این موضوع هستید که فونت‌های Open Type چقدر خوب هستند، فردا برویم یک کیلو از اینترنت دانلود کنیم یا از همان پاساژ سر خیابان بخریم، خدمتتان عرض شود که فونت‌های Open Type که ویژگی‌های 10گانه را داشته باشند، بسیار کمیاب و بسیار گران هستند، بسیار گران هستند؟! حتما می‌گویید " فونت گران است یعنی چه؟! " باید هم تعجب کنید آخر شما در عمرتان یک بار هم برای فونت پول پرداخت نکرده‌اید که حالا "گران" بودن را آنالیز کنید! اگر فونت‌های فارسی ست که چهل تا چهل تا کپی می‌کنید و اگر فونت‌های لاتین است که 16000 تا 16000 تا روی سی دی جابجا می‌کنید، ولی بدانید و آگاه باشید که فونت هم شامل کپی‌رایت می‌شود و بعضی از همین فونت‌های زیبای Open Type قیمتی در حدود 200$ دارند! راستی راجع به این قضایا می‌توانید به مقالات دیگر من مراجعه کنید که در انتهای ‌متن آدرسشان را می‌نویسم)
3- Discretionary Ligatures :
جایگزین‌های تایپوگرافیک برای جفت‌های معین کاراکترها مانند: ct, st, و ft.
نکته فوتوشاپی: اگرچه کاراکترها در جفت حروف (در حالت‌های اول و سوم) به یکدیگر پیوسته هستند، با این وجود کاملا قابل ویرایش بوده و هیچ مشکلی در Spell Checker ها برای اشتباه پنداشتن کلمه، ایجاد نمی‌کنند.
4- Swash :
گلیف‌های Swash را عرضه می‌کند که با خطوط درازی (ببین ما رو به چه کارهایی وادار می‌کنی؟! خطوط دراز دیگه چه عبارتیه؟!) شکل حروف را سامان می‌بخشد ( همان تزئینات گل و گیاهی اغراق شده!)
5- Old Style :
اعداد کوتاهتر از اعداد معمول دارند، به همراه اعدادی با اسلوب کهن که پایین‌تر از Base Line قرار می‌گیرند.
6- Stylistic Alternates :
کاراکترها را دچار یک زیبایی شناسی تام و تمام می کند!
7- Titling Alternatives :
کاراکترهای این گروه که معمولا در حالت Capital هستند، برای نوشته‌های با سایز بزرگ طراحی می‌شوند، مانند عنوان‌ها.
8- Ornaments :
شیوه‌هایی برای اضافه کردن یک نوع امضا یا هویت شخصی به خانواده‌‌ی حروف هستند که می‌توانند در تزئین عنوان‌ها، نشانه‌های پاراگراف، جداکننده‌‌های قالب‌های متن یا به عنوان نوارهای تکرار شونده یا حاشیه‌ها استفاده شوند.
9- Ordinals :
به طور خودکار حروف مربوط به اعداد وصفی را با کاراکترهای بالانویس مرتب می‌کند ( مانند 1st ، 2nd ، 3rd ، 4th و بقیه را خودتان تمرین کنید!) و همین طور برخی از کاراکترهای مربوط به کلمات اسپانیایی را درست حروفچینی می‌کند.
10- Fractions :
به طور خودکار کسرها را شکل می‌دهد. اعدادی که با یک slash جدا شوند (مانند (1/2 به یک کسر ریاضی تبدیل می‌شوند (مانند½ )

در پایان راجع به فونت‌های فارسیOpen Type با ویژگی‌های 10 گانه‌ی بالا، هم عرض شود که چیز قابل داری یافت نمی‌شود (همان طور که در مقاله‌ی "عروس خانم، خوش آمدی!" راجع به فونت ایران نستعلیق نوشته بودم، جناب فیلیپ بوکوئه یک نمونه از این فونت‌ها را –DTP Naskh OT.OTF - برای من فرستادند که بسیار مستفیض شدیم! راستی مثل اینکه این فونت نایاب یا کمیاب است، اگر کسی خواست ای‌میل کند، در خدمت هستیم! در شکل 4 متن فارسی با این فونت نوشته شده است) برای دیدن نمونه‌ای از فونت فارسی Open Type می‌توانید به همان مقاله یا به شکل 4 مراجعه کنید ( در ضمن برای آشنایی بیشتر با خصوصیات فونت‌های Open Type فارسی و پاره‌ای دیگر از ویژگی‌های مختص خاورمیانه ادوب‌(ی) فوتوشاپ مراجعه کنید به فایل PDF با عنوان ME Specific Features.pdf که در منوی Help وجود دارد) (شکل 4)

 
OpenType

◊◊◊

در اینجای بحث گریزی رندانه می‌زنیم به گروه فونت‌های فارسی‌‌نویس مریم که با F_ شروع می‌شوند. همان طور که می‌دانید (اگر می‌دانید چرا من بنویسم؟!) فونت‌های این فارسی‌نویس و بسیاری دیگر از فارسی نویس‌‌ها استاندارد نیستند و این عمل اشتباه یا ایراد ِ در کار، نبوده، بلکه گروه طراح و سرمایه گذار ترجیح داده که ثمره‌ی زحمت خود را دو دستی تقدیم ملت نکند و کمر به تاراج خود نبندد. در نتیجه با کمی دستکاری در کد حروف، آنها را از حالت استاندارد که برای صفحه کلید شما از سوی ویندوز تعریف شده، خارج کرده و نرم‌افزار مربوطه را مامور تبدیل صفحه کلید شما به رابط کدهایی که خود به آنها تخصیص داده است، نموده در نتیجه شما هنگام تایپ مثلا @ لاتین، "خط فاصل" گذاشته‌اید. حتی گاهی این عمل با کدهایی انجام می‌شود که برخلاف مورد گفته شده در بالا به هیچ وجه با صفحه کلید قابل تایپ نیست: یعنی در خارج از نرم افزار مربوطه ( مثلا در Microsoft Word) و با همان فونت خاص فارسی نویس (مثلا F_Pakestan ) به جای اینکه "س" از روی صفحه کلید را بزنید تا بنویسد "س" باید کد Alt+0074 را بزنید! در اینجاست که همان توصیه‌های بالا کاربرد دیگری پیدا می‌کند: شما می‌توانید با همان راهکار Character Map تمام فونت‌های مریم را به‌ کار بگیرید، یا با همان کدهای هگزادسیمال تمام حروف را در فوتوشاپ وارد کنید (البته برای ورود در فوتوشاپ باید حروف را برعکس در Character Map و فوتوشاپ بنویسید، به این همه بدبختی می‌ارزه ، خب برو مریم بخر دیگه! ) یا از بسته‌ی نرم‌افزاری کوچکی به نام "فارسی نویس پرند" که در سایت پرند موجود است، سود برده و با آن این فونت‌ها را بنویسید! تا گروه فارسی‌نویس مریم تصمیم به ترور من نگرفته‌‌اند، مژده بدهم که تمام فونت‌هایی که با P_ و Fpt_ آغاز می‌شوند هم، همین سیستم کدها را دارند و در نتیجه بسته‌ی پرند، تمام آنها را (به جز مواردی اشتباه در کد که اخیرا در سایت مریم سافت اصلاح شده‌ی آنها موجود است) درست می‌نویسد. البته اگر نمی‌نوشت هم شما که هگزادسیمال را دارید، غم ندارید!!

درباره فونت

از آنجایی که یکی از اهداف ما در ارائه مقالات نشریه هنر دیجیتال رفع مشکلات طراحان گرافیک است.از این پس مقالات متعددی در خصوص یکی از اساسی ترین مشکلات کاربران کامپیوتر بخصوص طراحان گرافیک و بخصوص کاربران فارسی زبان ارائه خواهیم کرد.امید داریم که خوانندگان این بخش نیز نظرات و خواسته های خود را در این مورد بیان کنند تا در هر چه پربارتر شدن این مبحث قدمی برداریم.
وقتی صحبت از فونت و طراحی آن می شود. به مشکلات متعددی برخورد می کنیم، مشکلات متعددی که موجب غیر فعال بودن ایجاد فونت های فارسی می شود.
اصولا" کار تولید فونت توسط شرکتهایی صورت می گیرد که دارای نرم افزار های فارسی نویس یا فارسی ساز هستند. اما موانع بسیاری موجب می شود که رغبت چندانی به طراحی و تولید فونت جدید نداشته باشند.
هزینه تولید فونت آنقدر زیاد است که در سقف درآمدی این شرکت ها نمی گنجد،از طرفی چون نرم افزار فارسی نویس ارائه می کنند ناچارند که حداقل با هر ویرایش جدید فونت های جدید نیز ارائه کنند. پارادوکسی که سرانجام آن معلوم نیست.
مقاله ای که در پی می آید از آقای حسین زاهدی است،دوستی که سالهاست در زمینه ویرایش فونت های موجود و طراحی فونت های جدید در شرکت نرم افزاری داده ورزان هامون فعالیت می کند.
چشمها را باید شست جور دیگر باید دید.
سهراب سپهری
ما مثل تمام مردم دنیا هستیم وقتی که چشمهایمان به چیزی عادت کرد.دیگر آنرا نمی بینیم و به سادگی از کنار آن می گذریم. وقتی که در تهران به اطراف نگاه دقیقی می کنیم کوه، درخت و پرندگان را می بینیم اما در زندگی روزمره هیچگاه دقت نمی کنیم که در انتهای مسیرمان به سمت شمال یک کوه قراردارد پرندگان پر می زنند و چیزهای دیگری از این دست.
در مورد فونت و به طور خاص فونت فارسی نیز اتفاقی شبیه به نکته بالا حادث می شود. وقتی متنی را از روزنامه ، و مجله می خوانیم به نقاط ضعف و قوت آن فکر نمی کنیم. شاید دیدن این نکته های ریز کار عوام نباشد اما برای طراحان گرافیک و خوانندگان حرفه ای نشریات و هرکس که با نوشته سر و کار دارد بایستی مهم باشد و به آن توجه کنند. عقب ماندگی حروف فارسی با قدمتی نزدیک به 800 سال نسبت به حروف رایج در دیگر کشورها مایه تعجب است. شاید یکی از دلایل فراوانی حروف انگلیسی این باشد که، طراحان بسیاری برای تولید آن کار می کنند در حالی که طراحی و تولید فونت های جدید تنها به ایران و طراحان ما ختم می شود.از این مختصر که بگذاریم آنچه که موجب شده طراحان گرافیک تمایل بیشتری به استفاده از حروف انگلیسی داشته باشند. این است که حروف انگلیسی در یک چهار چوب یا یک جعبه قرار می گیرند و این نکته موجب زیبائی و خوانایی بیشتر حروف می شود. هر حرف وقتی که در یک جعبه یا چهار چوب قرار می گیرد دارای فضاهای سیاه و سفید خواهد بود به عبارت دیگر دارای فضای مثبت و منفی است.حروف فارسی به دلیل ساختارشان دارای فضا های مثبت و منفی زیادی هستند اگر بتوان این فضاهای مثبت و منفی را به نوعی کاهش و حروف را در جعبه هایی شبیه به حروف لاتین قرار داد خوانایی بهتری پیدا خواهند کرد و قدرت مانور بیشتری از نظر تعداد پیدا می کنند.
فضاهای ایجاد شده در بین حروف فارسی در مقایسه با حروف لاتین بیشتر است و از طرفی کنترل این فضاهای مثبت و منفی نیز مشکل تر. بنابر این اگر بتوانیم اندازه های حروف فارسی را در یک کلمه از نظر ارتفاع، ضخامت و عرض کنترل کنیم، نتیجه بهتری بدست می آید. مجموعه خطوط که حروف، کلمه و جمله را تشکیل می دهند هنگامی که در کنار یکدیگر قرار می گیرند. از نظر ارتفاع متفاوت بنظر می رسند.همین پستی و بلندی های متعدد باعث ایجاد فضاهای مثبت و منفی بسیاری می شود. این بازی فضاهای بین حروف،چشم را دچار آزار و خستگی می کند.


نوشته: حسین زاهدی

آموزش تغییر فونت iOS 7 در آیفون، آیپاد، آیپد

 

آیا می خواهید فونت دیوایس خود را تغییر دهید؟ اگر جواب "آری" می باشد ما در این مطلب از سایت برای شما دوستان عزیز آموزشی را فراهم کرده ایم که شما توسط این آموزش قادر خواهید بود فونت دیوایس خود را تغییر دهید و تحولی در دیوایستان به وجود آورید، شما حتی با این آموزش خواهید توانست از فونت های زیبای فارسی نیز استفاده کنید که بسیار کاربردی می باشند، همانطور که می دانید اپلیکیشنهای طراحی و Edite تصاویر از زبان فارسی پشتیبانی نمی کنند، این آموزش به شما امکان این را می دهد تا از فونت های زیبای فارسی و عربی نیز در اپلیکیشنهای طراحی تصاویر بهره ببرید.

قدم اول

ابتدا وارد سیدیا شده و در قسمت جستوجو نام توییک 2 BytaFont را وارد نماید و سپس آن را نصب کنید.

قدم دوم

پس از نصب BytaFont نیاز می باشد مجدداً وارد سیدیا شده و فونت های مورد نظر خود را نصب کنید که ما به شما کاربران عزیز نام تعدادی فونت زیبای فارسی و عربی را بیان می کنیم، هر یک را جستوجو کرده و نصب کنید.

Al Hor Font, Aljazeera Font, Alladden Font, Ferdaos Font, Bkoodak Font, Hayah Font, Yekan Font

قدم سوم ( نصب فونت های عربی و فارسی)

وارد نرم افزار BytaFont که در هوم اسکرین دیوایس شما افزوده شده شوید سپس به بخش More رفته و گزینه Arabic را انتخاب کنید، در این مرحله نام فونت های که نصب کرده اید را مشاهد می کنید، به روی نام فونت مورد نظرتان تب کنید، پنجره ای نمایان می شود که باید گزینه ی Yes را انتخاب کنید، با انتخاب گزینه yes دیوایس شما Respring می شود و بعد از بالا آمدن مشاهده خواهید کرد که فونت دیوایستان تغییر کرده.

 

قدم چهارم( نصب فونت های انگلیسی)

 

روش راه اندازی فونت های انگلیسی در Bytafont متفاوت می باشد برای فونت های انگلیسی می توانید در قسمت Basic فونت مورد نظرتان را انتخاب کنید و در پنجره ای که نمایان می شود گزینه yes را انتخاب کنبد، همچنین شما می توانید در بخش Advanced مشخص کنید فونت کدام یک از بخش های ای دیوایستان تغییر کنید.

 

منبع: اپراتک

فونت شمایل

فونت شمایل توسط محمد فدائی طراحی شد.

فدائی که طراحی این فونت را از سال 1380 آغاز کرده، به تازگی موفق شده آن را به پایان برساند. وی در توضیح این فنت چنین آورده است:

 

فونت شمایل با الهام از مفردات خط سُنبُلی استانبولی و استفاده از خصلت‌های خط ثلث و قلم شفیق طراحی شده است. طراحی خاص فرم، اندازه و موقعیت حروف بالا رونده و پایین رونده نسبت به سایر حروف برای رسیدن به سطرهایی با ظاهری شبیه به ترکیب‌بندی‌های هنر کتیبه‌نویسی، همسانی شکل حروف اول و وسط کلمه در حروف الفبا برای سادگی بیشتر و کمتر شدن تفاوت‌های شکل‌های یک حرف در موقعیت‌های مختلف (غیر از حرف ع به اجبار و هـ دو چشم برای کاربردهای متنوع تایپوگرافیک) و همچنین ارائه‌ پیشنهادهای نو در طراحی بعضی از مفردات از ویژگی‌های فونت شمایل است.

سفارش‌های متعدد در موضوعات حکمی، فلسفی، دینی و متون تئوریک علوم‌انسانی در حوزه نشر زمینه‌ساز ابتدایی طراحی این فونت نمایشی (display)  برای تیترسازی بوده است.

ویرایش جدید فونت شمایل پس از یک دهه صیقل خوردن در کاربردهای مختلف مثل طراحی روی جلد، پوستر و نشانه با تغییر شکل بعضی از حروف نسبت به ویرایش اول، ابتدای امسال به اتمام رسید.

فدائی پیش از این طراحی فونت کناره نمای (out line) سیمین را نیز در کارنامه خود دارد. این فونت  براساس گرایش‌های نو و جذابیت‌های بصری روز طراحی شده است.

او همچنین در این زمینه به طراحی فونت آوا مشغول است که شخصیتی کاملا معاصر و امروزین دارد و در آن سعی شده است صدای انحناها و ملایمت‌های شیرین خطوط ایرانی به‌گوش برسد.

 

درباره محمد فدائی:

متولد 1357 / کارشناسی فلسفه (دانشگاه تهران) / دانش‌آموخته رشته گرافیک مطبوعاتی (مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها) / عضو رسمی انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران / عضو انجمن خوشنویسان ایران

 

 

نمونه‌هایی از طرح جلدهایی که با این فونت کار شده است.

منبع: رسم