فونت فارسی - ایران فونت

کارگاه تخصصی فونت فارسی | Workshop of Persian fonts

فونت فارسی - ایران فونت

کارگاه تخصصی فونت فارسی | Workshop of Persian fonts

۶ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «قلم رایانه ای» ثبت شده است

  • ۵۲۸۹ بازدید
  • ۵۸۳۰ بازدید
FTD-font-or-typeface-Article-Cover

نویسنده: ایو پیترز، ترجمه: بهمن اسلامی

این مقاله نتیجهٔ همکاری جمعی از مولفان سایت فونت فید (fontfeed)، در جهت پیدا کردن تعریف واضح برای اصطلاحات تایپوگرافی است. وقتی که موضوع به تایپوگرافی و اصطلاحات آن مربوط می‌شود، یکی از دغدغه‌های ما این است که باید «با زبانی ساده» صحبت کنیم. زیرا این اصطلاحات که در طول زمان، تکامل پیدا کرده‌اند و چندین بار با ورود تکنولوژی‌های مختلف تغییر کرده‌اند، می‌توانند به شکل‌های متفاوتی تفسیر شوند. این موضوع منجر به پیدایش اصطلاحاتی فنی شده که در بهترین شکل خود مبهم، و در بد‌ترین حالت گمراه کننده هستند.
نخستین اصطلاح فنی مورد توافق ما، تفاوت کاربرد اصطلاح «فونت» و «تایپ فیس» بود. مارک سیمونسن به زیبایی آن‌ را در مبحثی در تایپوفیل این‌گونه توضیح می‌دهد:

تجسم فیزیکی یک مجموعه از حروف، اعداد، سمبل‌ها و…. فونت است. چه در مورد حروف سربی صحبت کنیم، چه در مورد فایل کامپیوتری. وقتی که در مورد دیزاین یک مجموعه صحبت می‌شود -آن‌گونه که شکل آن به نظر می‌رسد- به آن تایپ فیس می‌گویند.

نیک شرمان در مقالهٔ «تایپ‌فیس محبوب ما در سال ۲۰۰۷» از سایت تایپو گرافیکا قیاسی جالب را مثال زده است:

برای دانشجویانم تفاوت بین تایپ فیس و فونت را مانند مقایسهٔ یک قطعه موسیقی، با mp3 مثال می‌زنم. در این قیاس می‌توان آهنگ را مانند یک تایپ فیس و روش ذخیره‌سازی mp3 را فونت در نظر گرفت.

استفان کولز در موافقت می‌گوید:

وقتی که شما دربارهٔ موسیقی مورد علاقه‌تان صحبت می‌کنید، نمی‌گویید: «این mp3 عالی است» می‌گویید: «این آهنگ عالی است». mp3 مکانیزم ارائه است نه کار خلاقانه. هم‌چنین در مورد تایپ، فونت مکانیزم ارایه و تایپ‌فیس کار خلاقانهٔ آن است.

نوبرت فلورندو می‌گوید:

فونت چیزی است که استفاده می‌کنید، و تایپ‌فیس چیزی است که در ‌‌نهایت می‌بینید.

ریشه یابی:
ریشه اصلی کلمه فونت کاملا روشن نیست. دیوید برلو، طراح تایپ و دریافت کننده جوایز بزرگ تایپوگرافی می‌گوید:

بر اساس برخی باور‌ها منشا آن از فرانسه می‌آید، من حدس می‌زنم در آنجا معنی چشمهٔ آب (fountaine) به مفاهیمی نزدیک است که کلمات در آنها جاری می‌شوند، که در ‌‌نهایت به کلمه فونت میراث رسیده است.

جیم ریمر درباره همین تئوری این‌گونه توضیح می‌دهد:

فونت از کلمه fount نشات می‌گیرد، که هنوز هم در انگلستان استفاده می‌شود، و به معنای چشمه‌ای است که کلمات از آن می‌جوشند.

با این حال یک تئوری دیگر محتمل‌تر به نظر می‌رسد. لطفا در نظر داشته باشید که من تاکنون هیچ گونه پیش زمینهٔ آکادمیکی در مبحث تایپوگرافی ندارم، و فقط یک طراح گرافیک معمولی هستم. همان‌گونه که نوربرت فلورندو در‌‌ همان مبحث تایپوفیل توضیح داده است:

اصطلاح فونت می‌تواند از fount و foundry مشتق شده باشد که بر می‌گردد به تولید انبوه تایپ بوسیله ریخته‌گری فلز. fount دراصل نگه‌دارنده یا کاسه‌ای بود برای سرب گداخته که برای ریخته‌گری کاراکترهای منفرد استفاده می‌شده و در ‌‌نهایت خطوط تایپ را کامل می‌کرد (دستگاه‌های ریخته‌گری سطرهای تایپ لاینوتایپ که از عبارت line of types می‌آید.)

در اصل هنگامی که تایپ فقط بلوک‌هایی از فلز یا چوب بود و فقط برای یک سایز مشخص ساخته می‌شد یک فونت، یک پونیت سایز مشخص از یک مجموعه کامل حروف برای حروفچینی بود، برای مثال فونت هلوتیکای ۱۶ پوینت. با ابداع فوتوتایپ‌ستینگ و نتیجتا قابلیت تغییر اندازهٔ حروف، کلمه فونت از اندازه پوینت مستقل شد.

منبع: farsitypedesign.com

  • ۵۳۶۵ بازدید

فونت‌های فارسی اغلب در انطباق با استانداردهای ملی و بین‌المللی و همچنین از نظر قواعد زیباشناختی، کاستی‌های بسیاری دارند. از این رو ایران فونت، اصلاح و استاندارسازی 40 فونت فارسی را در دستور کار قرار داد. و پس از اعمال اصلاحات زیر در بسته جامع ایران فونت گردآورد. که در ادامه به موارد اصلاح و یا بازسازی شده اشاره خواهیم کرد.

از مهم‌ترین ویژگی‌ فونت‌های اصلاح شده می‌توان به تنظیم درهم‌رفتگی (kerning) حروف و کاهش حداقل 10 درصدی طول متن اشاره کرد که در کنار افزایش زیبایی متن، کاهش حجم صفحات یک کتاب، کاهش مصرف کاغذ و هزینه را موجب می‌شود. در این رابطه توصیه میکنیم به تصاویر زیر خوب دقت کنید:

جهت اطلاع بیشتر این صفحه را ببینید!

پشتیبانی از نیازهای خاص زبان‌های هم‌خانواده فارسی مانند عربی، پشتو، اردو و کردی نیز از دیگر ویژگی‌ فونت‌های اصلاح شده محسوب می‌شود که با چنین رویکردی شاهد نفوذ فرهنگی در کشورهایی که از این زبان‌ها استفاده می‌کنند، خواهیم بود. برای نمونه یک جمله را فونت یاقوت به چندین زبان در تصویر زیر نمایش داده می‌شود:


اصلاح حروف: در این مرحله به تک تک حروف بعنوان شخصیتی منفرد توجه شده و اصلاحات مورد نیاز روی آنها اعمال گردید. از جمله این اصلاحات موارد زیر را می‌توان بیان کرد:
• رفع شکستگی‌ها و اعوجاج موجود در منحنی حروف. این اشکال مخصوصاً در اندازه بزرگ نوشته‌ها نمایان بود.
• بسیاری از حروف ظرافت‌هایشان، به مرور از بین رفته بود که در این مرحله سعی شده این ظرافت‌ها برگردانده شود.
• متناسب‌سازی هر حرف از نظر اندازه و شکل با سایر حروف
• تعیین محل مناسب برای نقاط و اعراب


درج آسان و دسترسی راحت به جملات دعایی کارکترهای پرکاربرد و محبوب با فشردن کلید Alt و اعداد 1 تا 18 و یا از طریق Character Map:


تصحیح محل اعراب، امکان درج فونت در فایل‌های PDF، مطابقت با آخرین نسخه استاندارد یونی‌کد، استاندارد ملی 6219، استاندارد‌ Adobe Glyph Naming ، استاندارد  Open Type نیز در 40 فونت فارسی انجام شده است.

برای بهتر درک کردن ارزش این بسته بهتر است خودتان با چشم خود ببینید تا بتوانید قضاوت بهتری کنید: دریافت فایل PDF فونت‌های حرفه‌ای

  • ۴۳۴۶ بازدید
● فونت 10 تاهوما (رگولار) برای جوانان بسیار مناسب است اما برای افراد 40 سال به بالا مناسب نیست.
● خطِ کُرسی در پهنای باند فونت تاهوما (تقریباً) به نسبتِ 1 به 4 است، یعنی سه چهارم از پهنای باند در بالای خطِ کُرسی قرار دارد و یک چهام در پائینٍ خطِ کُرسی؛ لذا برای حروف لاتین، محدودیتی وجود ندارد چرا که همگی جز دمباله‌های حروف کوچکی مثل: { p - y - g - j } در بالای خطِ کُرسی قرار می‌گیرند؛
مثال:
ENGLISH - English

لذا (زیر خط) یا (underline) نیز نسبتاً در محل مناسبی واقع می‌شود؛
مثال:
ENGLISH - English

اما در خط فارسی یا عربی، اگر چه برای بخشهائی از حروف که در بالای خطِ کُرسی قرار می‌گیرند، محدودیتِ چندانی وجود ندارد لکن بخشهای پائینی بشدت محدود هستند بطوریکه سازندهٌ فونت، ناچار شده است نقاط (پ) و (یـ) را به بدنهٌ حروف بچسبانَد؛
مثال:
پیش بینی کن که فردا چون شوی؟ __ عقل اگر واپَس نهی، مَغبون شَوی.

کاملاً واضح است که نه فقط نقاط (پ) و (یـ) به بدنهٌ حروف نزدیک هستند، بلکه دیگر جائی برای کسرهٌ زیر آنها وجود ندارد. همچنین (زیر خط) یا (underline) که یکی از ملزومات نشانه گذاری لینک در صفحات وب است، چنان در بدنهٌ متن دخالت می‌کند که وب نگارانِ فارسی، این نشانهٌ قراردادی را به کنار نهاده و بازدید کنندگانِ وبسایتِ خود را با رنگی کردنِ عبارات، از وجود لینک، آگاه می‌کنند؛ نمونهٌ زیر، وضعیتِ (زیر خط) یا (underline) را در فونت تاهوما نشان می‌دهد:

پیش بینی کن که فردا چون شوی؟ __ عقل اگر واپَس نهی، مَغبون شَوی.

مشکلِ (زیر خط) یا (underline) در عربی و فارسی بقدری فاحش است که برخی مرورگرها مثل (فایر فاکس) آندرلاین‌های استاندارد را حذف می‌کنند و یک آندرلاین اختصاصی زیر فونتهای عربی و فارسی قرار می‌دهند تا این عیب را بر طرف کرده باشند. یعنی اگر شما از مرورگر فایر فاکس استفاده می‌کنید، (ممکن است) آندرلاین در سطرٍ نمونهٌ بالا را در جای مناسبی ببینید.

با این وصف ـ برای وب نگاران فارسی زبان ـ فونت تاهوما در قیاس با سایر فونتهای گلوبال، از همه بهتر است؛ همچنین با توجه به اینکه محاسن این فونت، بیش از معایب آن است، همهٌ فارسی زبانان جهان (در پهنهٌ وب)، به آن روی آورده‌اند؛ اما اگر شرکت ماکروسافت، همین فونت را با نام دیگری [جدا از فونت سیستمی] بسازد و پهنای باند و خط کرسیٍ آن را تغییر دهد و کاراکترهای فارسی و عربی و لاتینٍ آن را اصلاح کند، و آن را (بصورت Update) در اختیار همهٌ کاربران قرار دهد، مشکلٍ وب نگارانِ فارسی و عرب زبان، بکلی حل خواهد شد.

این کار، بس آسان است و ما (مردم)، خودمان می‌توانیم این کارها را به آسانی انجام دهیم؛ اما یک چیز هست که مانع پیشرفت و مانع خوشبختی ماست و آن هم (شیطان) است. شیطان بر ما مسلط است و اجازه نمی‌دهد که ما به شیوهٌ انسانی زندگی کنیم...
[اینجا جای این بحث نیست لذا بیش از این ادامه نمی‌دهیم...] لکن در جواب آنانکه به وجود شیطان معتقد نیستند و ما را به خرافه گرائی متهم می‌کنند می‌گوئیم: شما می‌توانید (شیطان) را چیزی شبیه به ویروس کامپوتری فرض کنید تا جنبهٌ خرافات نداشته باشد!...

به قلم سید عامر هاشمی
منبع:
PCForS.com
  • ۲۴۷۹ بازدید
● این سطر با فونت 12 آریال رگولار نوشته شده است.
● این سطر با فونت 12 تایمز رگولار نوشته شده است.
● این سطر با فونت 12 ماکروسافت سانز سریف رگولار نوشته شده است.
● این سطر با فونت 12 تاهوما رگولار نوشته شده است.
● این سطر با فونت 10 تاهوما رگولار نوشته شده است.
● این سطر با فونت 8 تاهوما رگولار نوشته شده است.

چنانکه در فونتهای نمونهٌ بالا مشاهده می‌کنید، فونتهای آریال، تایمز و ماکروسافت، همه نا خوانا و نا مناسب‌اند اما فونت تاهوما تا حد زیادی ساده و خواناست. امروزه همه به این واقعیت پی برده‌اند که بهترین، و ساده ترین، و خواناترین، و مناسب ترین فونت برای نوشتن فارسی، بویژه در صفحات وب، فونت تاهوما است. حتی بسیاری از برنامه‌های نرم افزاری بین المللی مانند مرورگرها، فونت تاهوما را بعنوان فونت (پیش فرض) برای زبان فارسی تثبیت کرده‌اند؛ بطور مثال، اگر شما صفحات وب را با فونتی بنویسید که در سیستم کاربر موجود نباشد، مرورگر گوگل کروم، آن صفحات را با فونت تاهوما نمایش خواهد داد.
با این اوصاف، اگر می‌بینید که جستجوگر گوگل از فونت تایمز استفاده می‌کند، بیشتر به دو علت زیر است:
1 ـ طول نوشته‌های تایمز کمتر است.
2 ـ خط Underline تایمز درست در پائین نوشته‌های فارسی قرار می‌گیرد.
        در تصویر زیر، کاراکتر (س) از فونت (تایمز نیو رومان) و فونت تاهوما مقایسه شده‌اند:
چنانکه در تصویر بالا می‌بینید، (س) در تایمز نسبت به (س) در تاهوما نامتناسب است اما در عوض، خیلی بالاتر از خط آندرلاین قرار دارد؛ ضمناً کوتاه تر هم هست؛ ولی مهمترین تفاوت این دو، این است که کاراکترهای چسبان اول و وسط در تایمز یکسان هستند لکن کاراکترهای چسبان اول و وسط در تاهوما، هر یک جداگانه هستند.

در تصویر بالا، (تایمز) اولین کاراکتر (از راست) و بعدی (تاهوما)، و سایز هر دو یکسان است. ضمناً خطی که به رنگ آبی نشان داده شده، خط کرسی نیست بلکه آندرلاین است.
در تصویر زیر می‌بینید که چگونه در فونت تایمز، کاراکترهای (س) چسبان اول و (س) چسبان آخر، (بدون واسطه) به یکدیگر متصل می‌شوند:

و تصویر زیر نشان می‌دهد که خط آندرلاین، یکی از مهمترین نقاط ضعف فونت تاهوما است:
اما امتیاز فونت تاهوما این است که از سایز 8 تا 12 (رگولار) بصورت تک پیکسلی (و با یکی از چهار حالت: صفر درجه، 45 درجه، 90 درجه و 135 درجه درج می‌شود؛ و بطور کلی سایه ندارد. این امتیاز موجب می‌شود که این فونت بسیار خوانا و واضح باشد.
تصور می‌شود که این معجزه بطور اتفاقی رخ داده باشد زیرا بدنهٌ این فونت، در همهٌ سایزها، شکل معجزه آسای خود را حفظ نمی‌کند و این ایجاز فقط شامل سایزهای 8 تا 12 است:
در تصویر زیر (س) در فونت 12 رگولار تایمز با (س) در فونت 12 رگولار تاهوما مقایسه شده است:
توضیح اینکه این تصویر 9× است و سایز واقعی این فونت فقط یک پیکسل است.

■ ایجاز فونت تاهوما:

 گفتیم که: زیبائی کاراکترهای فونت تاهوما در سایزهای 8 تا 12 ، بیشتر شبیه به یک معجزه است زیرا فیگور واقعی آنها، بسیار بد قواره است؛ لذا تصور می‌شود این معجزه بطور اتفاقی رخ داده باشد زیرا بدنهٌ این فونت، در همهٌ سایزها، شکل معجزه آسای خود را حفظ نمی‌کند و این ایجاز فقط شامل سایزهای 8 تا 12 است؛ حال آنکه فونت همین سایت، از سایز 10 تا 200 ، شکل اصلی خود را حفظ می‌کند.
در تصاویر زیر، ابتدا فونت تاهوما و سپس، فونت رویا در شریط برابر مقایسه شده‌اند:



به قلم سید عامر هاشمی
منبع: PCForS.com
  • ۲۶۴۱ بازدید